Το δικαίωμα ενός ατόμου να αποφασίζει πώς και πότε θα γίνει γονέας είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τον ίδιο και δεν μπορεί να ασκηθεί από κάποιον άλλον. Ακόμα και αν το άλλο άτομο είναι οι ίδιοι οι γεννήτορες του «διαθέτη» οποίοι διεκδικούν την «πληρεξουσιότητα» της επιθυμίας του παιδιού τους μετά θάνατο!
Το δικαίωμα τεκνοποίησης μέσω ιατρικής υποβοήθησης είναι προσωποπαγές και μη μεταβιβάσιμο δικαίωμα, λέει το ΕΔΔΑ.
Πως έλαβε το Στρασβούργο αυτή την ιστορική απόφαση; Η δίψα της 62χρονης Γαλλίδας Dominique Petithory Lanzmann, να γίνει γιαγιά δεν σταμάτησε ούτε ακόμα μετά τον πρόωρο χαμό του γιου της πριν από τρία χρόνια. Στο θάνατο του Lanzmann του νεότερου από την επάρατο νόσο, ακολούθησε ένα χρόνο αργότερα ο πατέρας του και σύζυγος της Dominique, Claude Lanzmann, δημοσιογράφος, συγγραφέας και σκηνοθέτης της ταινίας Shoah. Η γυναίκα έμεινε εντελώς μόνο και η επιθυμία της για συνέχιση της γεννετικής γραμμής της οικογένειας γιγαντώθηκε μέσα της, σκεπτόμενη μάλιστα και την ανεκπλήρωτη τελικά επιθυμία του αγοριού της να γίνει πατέρας.
Μάλιστα η ανάγκη του να αποκτήσει παιδί, μεταγγίστηκε και μετά το θάνατο του στη μητέρα του, αφού όπως είχε εξομολογηθεί στους γονείς του καθ’ όλη τη διάρκεια των τριών χρόνων που πάλευε με χημειοθεραπείες το ανίατο θεριό… να προχωρήσουν ακόμα και μετά το χαμό του σε υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ή γονιμοποίηση με το αποθεματοποιημένο σπέρμα του. Τα όνειρα τους όμως … σκόνταψαν πάνω στη Γαλλική νομοθεσία και έμειναν απραγματοποίητα αφού η υποψηφιότητα της 62χρονης Γαλλίδας για γιαγιά κόπηκε και από το Ευρωπαϊκό Δικαστήριο Δικαιωμάτων του Ανθρώπου στο οποίο προσέφυγε ζητώντας την τεκνοποίηση μετά θάνατο του γιου της και να αποκτήσει η ίδια εγγονάκι.
Προσωποπαγές δικαίωμα
Μια βαθιά ανθρώπινη ανάγκη, ταυτισμένη με την ανθρώπινη ύπαρξη, μετέφερε η Γαλλίδα προσφεύγουσα ενώπιον του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου, αιτούμενη την τεκνοποίηση μετά θάνατον και κατά συνέπεια το δικαίωμα στην ιδιωτική και οικογενειακή ζωή. Για την ακρίβεια η προσφεύγουσα ζητούσε να μεταβιβάσει το σπέρμα του αποθανόντος γιου της σε ίδρυμα στο εξωτερικό, το οποίο είχε ως αντικείμενο την ιατρικώς υποβοηθούμενη αναπαραγωγή ή γονιμοποίηση.
Το Στρασβούργο έκρινε ότι το δικαίωμα ενός ατόμου να αποφασίζει πώς και πότε θα γίνει γονέας είναι προσωποπαγές και μη μεταβιβάσιμο δικαίωμα. Επίσης, το δικαίωμα προστασίας της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής, που θεσπίζεται στο άρθρο 8, δεν εξασφαλίζει το δικαίωμα κάποιος να γίνει παππούς ή γιαγιά. Άρα η 62χρονη δεν είχε υποστεί παραβίαση της Ευρωπαϊκής Σύμβασης Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
Σύμφωνα με όσα περιέγραφε στην προσφυγή της η γυναίκα που ζει στο Παρίσι, μόλις ο γιος της ενημερώθηκε για την ασθένειά του, είχε εκφράσει την επιθυμία του να γίνει πατέρας ακόμη και σε περίπτωση θανάτου του. Κατά συνέπεια, είχε αποθεματοποιημένο σπέρμα στο Κέντρο Παρακολούθησης και Διατήρησης Ωαρίων και Σπερματοζωαρίων (CECOS) στο Cochin Hospital στο Παρίσι, είχε έρθει σε επαφή με ένα κέντρο στην Ελβετία και είχε εξετάσει άλλες επιλογές σχετικά με την συντήρηση σπέρματος στο εξωτερικό, αλλά δεν μπόρεσε να προχωρήσει λόγω της ασθένειάς του.
Την άνοιξη του 2017 ο Πρόεδρος της CECOS αρνήθηκε να διαβιβάσει στον Οργανισμό Βιοϊατρικής αίτημα της προσφεύγουσας για μεταφορά του σπέρματος του γιου της σε ίδρυμα υγειονομικής περίθαλψης στο Ισραήλ.
Η προσφεύγουσα υπέβαλε αίτηση στο Διοικητικό Δικαστήριο του Παρισιού, ζητώντας να ληφθούν τα απαραίτητα μέτρα για να επιτραπεί η εξαγωγή του σπέρματος του γιου της σε ένα ίδρυμα υγειονομικής περίθαλψης στο Ισραήλ, το οποίο εξουσιοδοτήθηκε να παρέχει ιατρική αναπαραγωγική υποστήριξη. Η προσφεύγουσα ισχυρίστηκε ότι η άρνηση αποδοχής του αιτήματός της, της στερούσε το δικαίωμα άσκησης της ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής στην οποία είχε το δικαίωμα να επιδιώξει να γίνει γιαγιά και να διασφαλίσει ότι οι επιθυμίες του γιου της θα γίνουν σεβαστές. Ο δικαστής απέρριψε το αίτημά της. Η προσφεύγουσα άσκησε αναίρεση κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο απέρριψε επίσης το αίτημα.
Το Στρασβούργο στην απόφαση του παρατήρησε ότι η καταγγελία της προσφεύγουσας περιλάμβανε δύο χωριστά μέρη. Στο πρώτο μέρος ισχυρίστηκε ότι ήταν έμμεσο θύμα, εξ ονόματος του εκλιπόντος γιου της, ενώ στο δεύτερο υποστήριξε ότι είναι άμεσο θύμα, δεδομένου ότι είχε στερηθεί της δυνατότητας της να γίνει γιαγιά.Όσον αφορά την καταγγελία σχετικά με το καθεστώς του εμμέσου θύματος, το Δικαστήριο επισήμανε ότι τα δικαιώματα που επικαλούνταν η προσφεύγουσα αφορούσε το δικαίωμα του γιου της να αποφασίζει πώς και πότε θα γίνει γονέας. Ωστόσο, το Δικαστήριο παρατήρησε ότι το δικαίωμα αυτό ανήκε στην κατηγορία των μη μεταβιβάσιμων δικαιωμάτων. Αναλόγως, η προσφεύγουσα δεν μπορούσε να επικαλεστεί εν προκειμένω ότι ήταν θύμα παραβίασης της Σύμβασης για λογαριασμό του γιου της.
Όσον αφορά την αιτίαση που αντλείται από το άμεσο καθεστώς θύματος, το Δικαστήριο έκρινε ότι το άρθρο 8 δεν εγγυάται το δικαίωμα να γίνει κάποιος παππούς ή γιαγιά, ασχέτως της προσωπικής φιλοδοξίας της προσφεύγουσας να συνεχίσει τη γενετική γραμμή της οικογένειάς της.
Κατά συνέπεια, το Δικαστήριο έκρινε απαράδεκτα και τα δύο σκέλη της προσφυγής.
- Πηγή: echrcaselaw.com
- Ετικέτες: δικαστήριο, στρασβούργο
