Η σημερινή στήλη «Ταξιδεύοντας» με το Best Of Larissa έχει βραζιάνικο άρωμα. Μοσχοβολάει όπως μια κούπα ωραίος καφές. Σε ξυπνάει όπως ένα ωραίο φλιτζάνι εσπρέσο. Και ναι. Αυτό είναι. Το σημερινό μας ταξίδι είναι ο καφές. Μέσα από τα βραζιλιάνικα χαρμάνια λοιπόν. Καλή σας απόλαυση
Επιμέλεια φωτογραφιών Λεωνίδας Τζέκας
Ο καφές είναι αδιαμφισβήτητα το πιο δημοφιλές ρόφημα παγκοσμίως με περίπου 1.6 δισεκατομμύρια «πιστούς» να τον απολαμβάνουν ημερησίως. Ωστόσο η προέλευση του έχει αποτελέσει κατά καιρούς αφορμή για διαμάχες, σχετικά με το αν η πατρίδα του καφέ είναι η Βραζιλία ή η Αφρική. Την απάντηση σε αυτή την αντιπαράθεση έρχεται να δώσει το σχεδιάγραμμα της Βρετανικής εταιρείας design, Datadial, στο οποίο παρουσιάζεται όλη η ιστορία του καφέ από την πρώτη στιγμή της ανακάλυψης του μέχρι τις μέρες μας, αλλά και το μέλλον του τα επόμενα χρόνια.Σύμφωνα με το infographic της Datadial, τον καφέ ανακάλυψε πρώτος ένας θρησκευτικός μαθητής ονόματι Ομάρ, ο οποίος βρισκόταν εξορισμένος στην έρημο και έμαθε να επιβιώνει με σπόρους και καρπούς από τα δέντρα. Εχοντας πολύ χρόνο στη διάθεση του, καθότι εξόριστος, εξερεύνησε όλους τους πιθανούς τρόπους «μαγειρέματος» των καρπών και πειραματίστηκε με τους σπόρους του καφέ, διαπιστώνοντας ότι ο καλύτερος τρόπος χρήσης τους ήταν το βράσιμο. Μετά την ανακάλυψη αυτή, ο καφές έγινε σιγά σιγά δημοφιλής στις μουσουλμανικές κοινότητες της Αφρικής και στη Μέση Ανατολή και σιγά σιγά ανακάλυπταν νέους τρόπους βρασίματος των θαυματουργών αυτών σπόρων.Κάπως έτσι γεννήθηκε και ο λεγόμενος «Τούρκικος καφές» που αποτελεί μία από τις παλαιότερες και διασημότερες μεθόδους παρασκευής καφέ. Στα πλαίσια του πειραματισμού, οι Γάλλοι εισήγαγαν το «φίλτρο» το 1710, δημιουργώντας τον διάσημο Γαλλικό καφέ. Στη συνέχεια, ακολούθησαν οι βραστήρες και οι καφετιέρες φίλτρου, ωστόσο η πρώτη ηλεκτρική καφετιέρα δεν εμφανίστηκε νωρίτερα από το 1970. Οσο για τον εσπρέσο είναι καθαρά Ιταλική εφεύρεση και εμφανίστηκε αρκετά αργά, το 1884. Προς το παρόν η παγκόσμια λατρεία του καφέ δεν έχει μειωθεί στο ελάχιστο, ενώ το μέλλον του προβλέπεται λαμπρό, αφού ήδη εταιρείες όπως η AeroPress πειραματίζονται με νέες μεθόδους για να δημιουργήσουν τον τέλειο καφέ.Ο καφές είναι το δημοφιλέστερο ρόφημα στον κόσμο και παρασκευάζεται σε διάφορες παραλλαγές. Η δημοφιλία του μπορεί να αποδοθεί στο αναζωογονητικό αίσθημα που προκαλεί και το οποίο οφείλεται στην καφεΐνη, η οποία είναι ένα από συστατικά του. Έχει υπολογιστεί ότι κάθε μέρα καταναλώνονται πάνω 500 εκατομμύρια φλυτζάνια καφέ. Παράγεται από τους καρπούς του καφεόδεντρου (Καφέα η επιστημονική του ονομασία), κατόπιν ειδικής επεξεργασίας.Σύμφωνα με μία παράδοση, το καφεόδεντρο ανακαλύφθηκε γύρω στα 600 μ.Χ. στην Αιθιοπία. Εκεί, ένας βοσκός παρατήρησε ότι τα πρόβατά του ήταν εξαιρετικά ζωηρά όταν έτρωγαν τους καρπούς ενός άγνωστου φυτού. Ο βοσκός αποφάσισε να δοκιμάσει τους περίεργους καρπούς και ανακάλυψε τις ευεργετικές του ιδιότητες. Περήφανος για την ανακάλυψη, σκέφτηκε να μοιραστεί το μυστικό του προσφέροντας μερικούς κόκκους στο γειτονικό μοναστήρι. Οι ιδιοφυείς μοναχοί έκαναν ένα αρωματικό αφέψημα από τους καρπούς του και πολύ γρήγορα απέδωσαν ιερές ιδιότητες στο ποτό, καθώς «διευκόλυνε» τις ολονύκτιες προσευχές τους. Μία άλλη εκδοχή της παράδοσης αυτής θέλει τους Σούφι (μυστικιστικό τάγμα του Ισλάμ) να είναι αυτοί που ανακάλυψαν τις τονωτικές ιδιότητες του καφέ, οι οποίες τους διευκόλυναν στα πολύωρα θρησκευτικά τους καθήκοντα.Το μεσαίωνα το φυτό καλλιεργούνταν στη νότια Αραβία κοντά στην Ερυθρά Θάλασσα κι έτσι διαδόθηκε στους Άραβες και στους γείτονές τους. Το 1470 ο καφές φτάνει στη Μέκκα και αρχίζουν να δημιουργούνται τα πρώτα καφενεία, παρ’ όλες τις απαγορεύσεις της επίσημης εξουσίας, που θεωρεί ότι η κατανάλωση καφέ στα καφενεία απομακρύνει τους πολίτες από τα θρησκευτικά τους καθήκοντα.Το 1554 άραβες έμποροι φέρνουν τον καφέ από τη Δαμασκό της Συρίας κι ένα χρόνο αργότερα στην Κωνσταντινούπολη, όπου ανοίγει και το πρώτο καφενείο. Οι κάτοικοι της πόλης αγαπούν το νέο αφέψημα και οι καφενέδες απλώνονται σχεδόν σ’ όλες τις συνοικίες.Οι Ευρωπαίοι ταξιδιώτες στην Ανατολή εντυπωσιάζονται από το εξωτικό ρόφημα και περιγράφουν γοητευμένοι τις ιδιότητές του. Ωστόσο, η Δύση αντιμετωπίζει με καχυποψία το νέο ποτό, μέχρι που ο Πάπας Κλήμης Η’, το 1600, ευχαριστημένος από το άρωμα και τη γεύση του, το βαπτίζει «χριστιανικό».Ο πρώτος καφές στην Ευρώπη πουλήθηκε στα φαρμακεία το 1615 ως φάρμακο, γραμμένος σε ιατρική συνταγή και αρχικά έγινε γνωστός ως «αραβικό κρασί». Άλλωστε, η λέξη «καφές» έχει την απώτερη καταγωγή της από την αραβική λέξη «καχβά», που σημαίνει κρασί. Το 1652 ανοίγει το πρώτο καφενείο στη Δυτική Ευρώπη και μάλιστα από Έλληνα, τον Πασκουά Ροζέ, στο Λονδίνο. Το 1702 δημιουργείται ο χαρακτηριστικός τύπος του παρισινού καφενείου, όπου συχνάζουν αστοί, ωραίες γυναίκες, συγγραφείς, πολιτικοί, αξιωματικοί και τυχοδιώκτες. Σ’ ένα από αυτά, το «Καφέ ντε Προκόπ», τακτικός θαμώνας ήταν ο Βολταίρος, φανατικός λάτρης του ποτού, που κατανάλωνε ημερησίως 20 με 40 φλυτζάνια καφέ.Στα τέλη του 17ου αιώνα, Ολλανδοί κατορθώνουν να διασπάσουν το αραβικό μονοπώλιο του καφέ και εισάγουν την καλλιέργειά του στην Ιάβα της Ινδονησίας, που ήταν αποικίας τους. Το 1723, ο γάλλος αξιωματικός του ναυτικού Γκαμπριέλ ντε Κλιέ κλέβει δενδρύλλια καφέ από το βοτανικό κήπο του Παρισιού και τα μεταφέρει παράνομα στη Μαρτινίκα, το νησί της Καραϊβικής, που ήταν αποικία του γαλλικού στέμματος. Έτσι, ο καφές περνάει στην αμερικάνικη ήπειρο. Το 1727 ένας πορτογάλος αξιωματικός από την κτήση της Βραζιλίας, ο Φρανσίσκο ντε Μέλο Παλιέτα, σαγηνεύει τη σύζυγο του κυβερνήτη της γειτονικής Γαλλικής Γουϊάνας, που αρνούνταν πεισματικά να τους δώσει σπόρους καφέ για καλλιέργεια. Εκείνη του εκδηλώνει την αγάπη της, χαρίζοντάς του μερικούς βλαστούς καφέας, που όταν μεταφυτεύτηκαν στη Βραζιλία αποτέλεσαν την αρχή για την πιο μεγάλη φυτεία καφέ στον κόσμο. Σήμερα, η Βραζιλία είναι η μεγαλύτερη παραγωγός καφέ στον κόσμο.
