Του Στέλιου Ορφανάκη*
Γενικότερα, η διάσωση επιχειρήσεων από το κράτος δεν είναι κάτι άγνωστο. Έχει γίνει με αρκετά μεγάλα ποσά στις ΗΠΑ το 2008 και αφορούσε τόσο εμβληματικές επιχειρήσεις, όσο και τραπεζικά ιδρύματα. Τέτοιου τύπου διασώσεις ονομάζονται και bail out, αφού η χρηματοδότηση προκύπτει εκτός της εταιρείας ή της τράπεζας. Στην ουσία, δεν είναι τίποτα άλλο από τη παροχή χρημάτων στην οντότητα η οποία αντιμετωπίζει προβλήματα και η κατάρρευσή της μπορεί να δημιουργήσει αρκετά μεγάλο κίνδυνο στην οικονομία.
Με την ολοκλήρωση του bail-out, στην εταιρεία ή την τράπεζα οι μέτοχοι έχουν χάσει τα κεφάλαιά τους, δεν είναι, πλέον, ιδιοκτήτες, αλλά ιδιοκτήτης γίνεται αυτός που έχει πραγματοποιήσει εκ νέου επένδυση στην επιχείρηση, δηλαδή το δημόσιο. Πάρα πολύ λογικό, μάλιστα το ίδιο είχε συμβεί και στην Ελλάδα με την πρώτη ανακεφαλαιοποίηση των Ελληνικών συστημικών τραπεζών.
Πριν μερικές μέρες ο επιχειρηματίας – Πρόεδρος και βασικός μέτοχος (με ποσοστό συμμετοχής 36,68%) της Αεροπορικής Εταιρείας Aegean Airlines αναφέρθηκε στην πρόθεσή του η εταιρεία του να ζητήσει κρατική στήριξη, με την προϋπόθεση το ελληνικό δημόσιο να μη ζητήσει μετοχικό αντάλλαγμα ή να παρέμβει στον τρόπο λειτουργίας της επιχείρησης. Μάλιστα η κρατική ενίσχυση που ζητά είναι για να μπορέσει να υποστηρίξει το μέγεθος στόλου που διαθέτει τώρα και φυσικά των 42 αεροπλάνων που έχει παραγγείλει στην Airbus. Άλλωστε, το γεγονός ότι η κρατική στήριξη που ζήτησε Ο Πρόεδρος της Aegean Airlines αφορά αποκλειστικά τη διατήρηση και αύξηση του μεγέθους της, φαίνεται από το γεγονός ότι τα επίπεδα ρευστότητάς της στο τέλος του 2019 ήταν στα 510 εκ. ευρώ και στο τέλος του α τριμήνου στα 465 εκ. ευρώ.
Με λίγα λόγια η εταιρεία ζητάει κρατική ενίσχυση, όχι γιατί κινδυνεύει η ύπαρξη της, αλλά για να σιγουρέψει ότι θα επεκταθεί. Μάλιστα, έθεσε και όρους! Και καλά για τον ένα όρο, να μην παραχωρήσει το μάνατζμεντ στο Δημόσιο, να συμφωνήσω κι εγώ και μερικά εκατομμύρια Έλληνες, αφού ως τώρα ήταν μία επιτυχημένη επιχείρηση, βεβαίως να συνεχίσει χωρίς κρατικές παρεμβάσεις, που μπορεί να την καταντήσουν στην κατάρρευση που είχε οδηγηθεί άλλοτε η Ολυμπιακή. Όμως να μη θέλει να δώσει και μερίδιο από την εταιρεία του, αφού δεν θα επιστρέψει το κεφάλαιο πίσω στο δημόσιο, νομίζω ούτε ο Τσίπρας στα καλύτερα του δεν θα το ζητούσε!
Στη συνέχεια μας ενημέρωσε ο Πρόεδρος ότι η Aegean Airlines «καίει» περίπου 40 εκατ. ευρώ το μήνα, ότι έχει λάβει επιπλέον γραμμή χρηματοδότησης 120 εκατ. ευρώ από τις τράπεζες και αναμένεται να εμφανίσει ζημιές άνω των 100 εκατ. ευρώ στο πρώτο τρίμηνο της τρέχουσας χρήσης.
Σίγουρα η τρέχουσα κατάσταση είναι δύσκολη και δεν υπάρχουν πολλές εναλλακτικές. Η ουσία είναι ότι η εταιρεία χρειάζεται ρευστότητα κυρίως για να διατηρήσει το μέγεθος της και να επεκταθεί και όχι επειδή κινδυνεύει να κλείσει. Η ρευστότητα σε εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε δυτικού τύπου οικονομίες μπορεί να έρθει με τρεις μόνο τρόπους.
Ο πρώτος τρόπος είναι μέσω των μετόχων. Από ό,τι φαίνεται, τόσο οι μέτοχοι, όσο και ο ίδιος ο Πρόεδρος και βασικός μέτοχος (με ποσοστό συμμετοχής 36,68%) της Αεροπορικής Εταιρείας Aegean Airlines, δεν σκοπεύουν να βάλουν τα δικά τους λεφτά.
Ο δεύτερος τρόπος είναι, είτε μέσω τραπεζών είτε πουλώντας εταιρικά ομόλογα. Προφανώς έχει εξαντληθεί ήδη αυτή η δεξαμενή ή δεν μπορεί να αντλήσει κεφάλαια με ευνοϊκούς όρους.
Ο τρίτος τρόπος είναι η κρατική στήριξη μέσω bail out.
Είναι ξεκάθαρο ότι ο Πρόεδρος και βασικός μέτοχος (με ποσοστό συμμετοχής 36,68%) της Αεροπορικής Εταιρείας Aegean Airlines προτιμά και την κρατική στήριξη. Φυσικά δεν είναι κακό ούτε να τη ζητά, ούτε και να δοθεί. Όμως να ξέρουμε ότι το bail out έχει και υποχρεώσεις. Επίσης το κράτος θα πρέπει να φροντίσει να μη φτιάξει ένα πακέτο μόνο την Aegean Airlines, αλλά να υπάρχει ένα συνολικό πακέτο στήριξης για όλους όσους συμμετέχουν στον κλάδο των αερομεταφορών, ώστε να μπορούν να το χρησιμοποιήσουν εάν θέλουν. Οτιδήποτε άλλο θα ήταν αντισυνταγματικό και ανήθικο.
Το ελληνικό κράτος, από τη στιγμή που θα αποφασίσει να στηρίξει τις αεροπορικές εταιρείες, είναι βασικό να φροντίσει όλοι οι παίκτες -και όχι μόνο η Aegean Airlines- να μπορούν να έχουν πρόσβαση με τους ίδιους όρους.
Ταυτόχρονα δεν νοείται η εταιρεία Aegean Airlines να πάρει κρατική στήριξη αξίας 200 ή 300 εκατομμύρια ευρώ, που αντιστοιχούν σε πάνω από τη μισή κεφαλαιοποίηση της τράπεζας ΠΕΙΡΑΙΩΣ, χωρίς σημαντικές αλλαγές στο επιχειρησιακό και στο επενδυτικό πρόγραμμα της εταιρείας. Όταν η Αμερικάνικη κυβέρνηση μέσω του Troubled Asset Relief Program (TARP) έκανε bail out σε τράπεζες ή σε επιχειρήσεις, μετρούσαν τα πάντα, ακόμη και τις κούπες του Caffè Americano που έπιναν τα στελέχη στις διάφορες συναντήσεις!
Συνοψίζοντας, ο Covid 19 χτύπησε πολύ άσχημα όλες τις αεροπορικές εταιρίες και αναμφίβολα έχουν ανάγκη ενίσχυσης. Εφόσον το κράτος αποφασίσει να ενισχύσει τις αεροπορικές εταιρίες, αν μη τι άλλο, δικαιούται ως ανταπόδοση ένα μέρος από τα μελλοντικά κέρδη, όταν η κατάσταση θα ομαλοποιηθεί και οι εταιρίες ορθοποδήσουν ξανά. Η Aegean Airlines είναι μία αγαπημένη αεροπορική εταιρία τόσο των Ελλήνων, όσο και πολλών ξένων ταξιδιωτών από διάφορες χώρες. Έχει κερδίσει επανειλημμένως τον τίτλο της καλύτερης περιφερειακής αεροπορικής εταιρίας της Ευρώπης και το όνομα της είναι συνδεδεμένο με τα ποιοτικά και ασφαλή αεροπορικά ταξίδια. Όμως, όπως το ταξίδι έχει κόστος, έτσι και η χρηματοδότηση για επέκταση έχει κι αυτή κόστος. Το πόσο είναι αυτό, είναι ένα θέμα συζήτησης.
* Ο κ. Στέλιος Ορφανάκης έχει εργαστεί μεταξύ άλλων θέσεων ως Επενδυτικός Σύμβουλος στην Ιδιωτική Τραπεζική (Alpha Private Bank – Όμιλος ALPHA BANK) ενώ τώρα εργάζεται ως Καθηγητής (M.Sc) Φυσικών και Θετικών Επιστημών στη Δημόσια Εκπαίδευση. Είναι πτυχιούχος φυσικός με μεταπτυχιακές σπουδές, έχει εξειδικευθεί στην Τραπεζική Διοίκηση και σε Παράγωγα Προϊόντα.
