Κι αν νομίζεις πως έχεις δει πολλά γύρω από την τέχνη στάσου. Μην πεις άλλη λέξη. Πάρε τον κατήφορο και τράβα προς τα Ταμπάκικα. Εντάξει Αμπελόκηποι. Πήγαινε και δες τις αυλές των παλιών σπιτιών. Κάποιες από αυτές είναι πραγματικοί πίνακες ζωγραφικής.

Φωτορεπορτάζ Λεωνίδας Τζέκας

Ορτανσίες, βιγόνιες, γιασεμιά, τηλέγραφοι, αμαρυλλίδες. Όλα μπλεγμένα ανάμεσα σε πολύχρωμές γλάστρες και μωσαϊκά. Ιστορίες από την παλιά Λάρισα και τη νέα γενιά.

Γαρδένιες, γεράνια, σκουλαρίκια με τραγούδια από το παρελθόν.

Και καθώς κινούμαστε ανάμεσα από Φούλια, ντάλιες και γανδιόλες μας έρχονται στο νου οι ιστορίες του μετρ Νικόλαου Παπαθεοδώρου για την περιοχή. Λέει μεταξύ άλλων πως τα Ταμπάκικα είναι η συνοικία της Λάρισας, η οποία τελευταία απ’ όλες απέβαλε την τουρκική ονομασία της. Ταμπάκ στην τουρκική γλώσσα σημαίνει δέρμα, η συνοικία επίσημα ονομαζόταν Ταμπάκχανε μαχαλεσί, δηλαδή η συνοικία των βυρσοδεψείων και μεταξύ των χριστιανών απλοποιήθηκε σε Ταμπάχανα. Ταμπάκηδες ονομάζονταν τότε οι βυρσοδέψες, δηλαδή τα άτομα τα οποία κατεργάζονταν τα δέρματα. Η περιοχή της Λάρισας ιδίως στις ορεινές περιοχές, συντηρούσε ανεπτυγμένη κτηνοτροφία, επομένως η παρουσία εργαστηριών κατεργασίας των δερμάτων ήταν επιβεβλημένη. Τα βυρσοδεψεία αυτά αναπτύσσονταν σε περιοχές όπου ήταν εφικτή η πρόσβαση σε πλούσια παροχή νερού και σε ειδικά παράμερα σημεία, γιατί ανάδιδαν δυσάρεστη οσμή. Τις προϋποθέσεις αυτές εκπλήρωνε για τη Λάρισα η συνοικία Ταμπάκικα. Αν παρατηρήσει κανείς τον χάρτη της πόλεως στην περιοχή αυτή, θα διαπιστώσει ότι η συνοικία περιχαρακωνόταν κατά κάποιον τρόπο κατά τα ¾ από την καμπύλη του ποταμού, ενώ στα νότια υπήρχε ο λόφος του Φρουρίου. Σήμερα ειδικά που ολόκληρη η περιοχή έχει οικοδομηθεί,  ο οικισμός βρίσκεται ουσιαστικά στην μεγάλη αγκαλιά του Πηνειού.

…Μερικά από τα ιστορικά δεδομένα που αναφέρθηκαν, καθώς και η διατήρηση της ονομασίας της περιοχής ως Ταμπάκικα μέχρι και τα μέσα του 20ου αιώνα, μας πείθουν ότι η θέση των εργαστηρίων βυρσοδεψίας δεν άλλαξε σ΄ όλο αυτό το μεγάλο χρονικό διάστημα.

Η εργασία ξεκινούσε με το εμβάπτισμα μέσα στα νερά του Πηνειού των δερμάτων των ζώων για ένα 24ωρο, ώστε να φουσκώσουν. Ακολουθούσε το καθάρισμα του υποδόριου ιστού με ειδικά μαχαίρια και προχωρούσαν στο ασβέστωμα, που σκοπό είχε να απαλλάξει το δέρμα από το τρίχωμα. Κατόπιν άρχιζε η κατεργασία της δέψης. Δεψικές ύλες υπήρχαν πολλές, ανάλογα με την χλωρίδα του τόπου. Τα εργαστήρια της Λάρισας χρησιμοποιούσαν αλεσμένο τον εξωτερικό φλοιό του βαλανιδιού, μαζί με φλούδες πεύκου. Τοποθετούσαν τα δέρμα σε γούρνες που περιείχαν διαλύματα των δεψικών υλών. Η διαδικασία αυτή κρατούσε μήνες. Όταν ολοκληρωνόταν η δέψη, έβγαζαν τα δέρματα από την γούρνα, τα έπλεναν και τα άπλωναν για να στεγνώσουν στη σκιά και στη συνέχεια τα γυάλιζαν με ειδικό τρόπο. Με τη διαδικασία μετατρέπονταν τα δέρματα σε κατεργασμένα πλέον, ικανά για χρήση από τους ανθρώπους. Κάθε ταμπάκικο, εκτός από εργαστήριο κατεργασίας, ήταν και κατάστημα εμπορίου, όπου πωλούσε τα κατεργασμένα δέρματα στους διάφορους επαγγελματίες (υποδηματοποιούς, κλπ.).

• Ετικέτες: αυλές, ζωγραφικής, Λάρισα, πίνακες, Ταμπάκικα