Με μακρά ιστορία και παράδοση, αλλά και ανανεωτικό και σύγχρονο πνεύμα που αφουγκράζεται τους καιρούς και συνομιλεί με τους πολίτες, το Θεσσαλικό Θέατρο κατάφερε αυτό το δύσκολο καλοκαίρι με «ευελιξία, κινητικότητα κι ένα εύρος επιλογών», όπως λέει η καλλιτεχνική του διευθύντρια Κυριακή Σπανού, να συναντήσει το κοινό του σε δρόμους και πλατείες, αλλά και αρχαιολογικούς χώρους όπως το Α΄ Αρχαίο Θέατρο Λάρισας, μοναδικό στο είδος του, καθώς βρίσκεται στο κέντρο ενός αστικού ιστού, γεννώντας ιδέες και εμπνεύσεις για ένα διαφορετικό είδος φεστιβάλ.
Με την ορμή, το πάθος και τον ενθουσιασμό ενός καλλιτέχνη, αλλά κυρίως τη σύνεση, τη σωφροσύνη και την ικανότητα ενός τιμονιέρη που «ακούει» τη φουρτούνα να έρχεται, η Κ. Σπανού δεν διστάζει να φωνάξει «εκπέμπω σήμα κινδύνου».
«Δείξτε μας εμπιστοσύνη»
Κι όταν τη ρωτάμε πώς σκέφτεται να σχεδιάσει τον επερχόμενο, ασαφή χειμώνα, μιλά για «το μεγάλο αίνιγμα», απαντώντας ευθέως ότι «δεν σχεδιάζω αν δεν υπάρξουν σαφείς κατευθύνσεις από την κεντρική διοίκηση. Σχεδιασμός σημαίνει συγκεκριμένα δεδομένα, συνεργασία, επικοινωνία του βασικού σκεπτικού καθώς και ενημέρωση για όλα τα πιθανά σενάρια. Σημαίνει κυρίως εμπιστοσύνη. Εκπέμπω σήμα κινδύνου. Δείξτε μας εμπιστοσύνη και κάντε μας μετόχους στην εύρεση λύσεων και στρατηγικών. Κι εννοώ ότι το υπουργείο Παιδείας πρέπει να μας πει έγκαιρα τι σκέφτονται για το παιδικό θέατρο. Θα πάνε τα σχολεία στο θέατρο; Θα επιτραπεί στα θέατρα να κάνουν επισκέψεις στα σχολεία και με ποιες προϋποθέσεις; Είμαστε ικανοί να τις εφαρμόσουμε. Δεν θέλω να δω τις παλινωδίες του καλοκαιριού που, ενώ προγραμματίζουμε, τα θεατρικά φεστιβάλ ματαιώνονται το ένα μετά το άλλο. Έχουμε την ευθύνη οργανισμών, ανθρώπων, προϋπολογισμών. Δεν μας επιτρέπεται να μην υπάρχει συνέπεια σε τόσο δύσκολους καιρούς. Συνομιλήστε μαζί μας και εμπιστευθείτε μας! Πιστεύω απόλυτα ότι οι άνθρωποι της τέχνης και του πολιτισμού είμαστε οι πρώτοι που πρέπει να δίνουμε το παράδειγμα της συνέπειας και της τήρησης των οδηγιών, γιατί αναλαμβάνουμε την ευθύνη απέναντι στο κοινό μας. Αλλά να είμαστε ενήμεροι, να συμμετέχουμε στη διαμόρφωση του σκεπτικού και της στρατηγικής, να μην αιφνιδιαζόμαστε κάθε μέρα. Εγώ ξυπνάω το πρωί με ενθουσιασμό για έναν εναλλακτικό τρόπο που θα ενεργήσω και χτυπάω το κεφάλι μου στον τοίχο ματαιώσεων στο παρά πέντε, αναβολών, άγνοιας».
«Οι κανόνες δεν σε κάνουν άτρωτο»
Η Κ. Σπανού επαναλαμβάνει ξανά και ξανά: «Εμπιστευθείτε μας! Το δίλημμα είναι ή ζωή με κανόνες, ή συνολικό lockdown. Η ζωή με κανόνες δεν σου υπόσχεται αθανασία. Οι κανόνες δεν σε κάνουν άτρωτο. Ο κανόνας δεν εξασφαλίζει αιωνιότητα. Πώς με τον κορωνοϊό υποθέτουμε ότι υπάρχει η συνταγή της τέλειας ασπίδας; Οι κανόνες θέλουν αμοιβαία εμπιστοσύνη. Θυμώνω γιατί τα θέατρα, που τηρούν ευλαβικά τα πρωτόκολλα, τα κλείνουν με ευκολία, ενώ τα μαγαζιά τής νύχτας, που ‘γυρίζουν’ πολύ χρήμα, αλωνίζουν ανενόχλητα.
Το υπουργείο Πολιτισμού να στηρίξει το κλίμα εμπιστοσύνης που θα κάνει το κοινό να μπει στις αίθουσες χωρίς φόβο εφόσον τα μέτρα που παίρνουμε είναι αυστηρά και ασφαλή. Και με συνέπεια. Στη Θεσσαλονίκη ματαιώθηκαν τα Μερκούρεια στις Συκιές, ενώ άλλοι θεατρικοί χώροι λειτουργούν. Τι να σκεφτεί ο κόσμος; Και το αλαλούμ γεννάει ‘ψεκασμένους’ που πιστεύουν ότι δεν υπάρχει ιός. Όχι μπρος –πίσω, γιατί έτσι μένουμε ακίνητοι, δηλαδή μισοπεθαμένοι».
* Ποιος ήταν ο σχεδιασμός που ανέπτυξε το Θεσσαλικό Θέατρο εν μέσω πανδημίας;
Ευελιξία, κινητικότητα και ένα εύρος επιλογών. Βγήκαμε να συναντήσουμε το κοινό μας στους δρόμους και στις πλατείες με το πρόγραμμα «Θέατρο στον δημόσιο χώρο» με δύο δρώμενα μουσικά. Τραγούδια από επιθεωρήσεις του Θεσσαλικού Θεάτρου και «Βόυτσεκ» με τραγούδια του Tom Waits για την παράσταση του Bob Wilson σε μεταγραφή Κώστα Βόμβολου από μια εργασία που είχε γίνει στο Τμήμα Θεάτρου του ΑΠΘ.
Κατά δεύτερον, ανεβάσαμε για τους αρχαιολογικούς χώρους της Περιφέρειας Λάρισας σε συνεργασία με την Εφορεία Αρχαιοτήτων το έργο «Τα αγάλματα περιμένουν» του Ανδρέα Φλουράκη, σε δική μου σκηνοθεσία, που έκανε πρεμιέρα στο Β΄ Αρχαίο Θέατρο Λάρισας, και συνέχισε στην αυλή του Διαχρονικού Μουσείου, στο Κάστρο Μελιβοίας και θα συνεχίσει στο Πύθιο Ελασσόνας, στο Α΄ Αρχαίο Θέατρο της πόλης και στην Αθήνα, στο Ηρώδειο, στις 27 Σεπτεμβρίου.
Τρίτον, το Θεσσαλικό Θέατρο συνεργάζεται με δύο ομάδες σημαντικών καλλιτεχνών που θα παρουσιάσουν την εργασία τους στη Λάρισα για πρώτη φορά. Η Ιώ Βουλγαράκη με την Αλεξάνδρα Καζάζου και τον Δημήτρη Γεωργιάδη παρουσιάζουν στην αυλή του Διαχρονικού Μουσείου Λάρισας (31 Αυγούστου και 1 Σεπτεμβρίου) «Το κοιμητήριο», που στηρίζεται στην «Τρελή μάνα» του Διονύσιου Σολωμού και μιλάει για το πένθος.
Ο Θανάσης Χαλκιάς με την Ηλέκτρα Γεννατά και τη Μαρία Θρασυβουλίδου θα παρουσιάσουν την «Ορθοπεταλιά» του Θανάση Χαλκιά που κωμικομελαγχολικά αναφέρεται στην απαξίωση του πολιτισμού. Είναι μια έμπρακτη στήριξη των καλλιτεχνών από το Θεσσαλικό Θέατρο και εμένα προσωπικά.
* Ποια είναι η βαθύτερη ιστορία που θίγουν «Τα αγάλματα» και ποιο το ιδιαίτερο της παράστασης στο αρχαίο θέατρο της Λάρισας στις 8 Σεπτεμβρίου;
«Τα αγάλματα» περιμένουν τις δικές μας σημασιοδοτήσεις, παρερμηνείες, εικονογραφίες και μεταγραφές μέσα στο σώμα της σύγχρονης κουλτούρας. Γοητευμένη από την ιστορία της απόκρυψης όλων των θησαυρών των ελληνικών μουσείων το 1940, ζήτησα από το Ανδρέα Φλουράκη να γράψει εμπνευσμένος από αυτό το γεγονός, αλλά με μια μοντέρνα οπτική γωνία. Έτσι προέκυψε αυτή η πικρή κωμωδία επιστημονικής φαντασίας που έγινε μια υπέροχη παράσταση. Το ερώτημα της παράστασης είναι «τι θα σώζαμε σε περίοδο κινδύνου», «τι θα παίρναμε μαζί μας σε μια καταστροφή». Συγκινούμαι από την απάντηση μιας ηθοποιού (γιατί και οι ηθοποιοί συμμετείχαν στη διαμόρφωση των απαντήσεων) που απαντάει: «Σε μια περίπτωση μεγάλου κινδύνου δεν θα έσωζα τίποτα»! Αυτό το τίποτα αξίζει να το σκεφτούμε… Πόσο «τίποτα» κατοικεί μέσα στους σημερινούς ανθρώπους και σε πόσο «τίποτα» απευθύνεται κάθε επίκληση του μέλλοντος. Γιατί παράδοση δεν σημαίνει τίποτα άλλο, παρά μια πίστη στο μεγάλο ποτάμι της ζωής, την ανθρώπινη αλυσίδα… Παίρνω αυτό που μου παραδίδουν και το δίνω στον επόμενο. Θέλει πίστη η ανθρώπινη αλυσίδα.
Όσον αφορά το Α΄ Αρχαίο Θέατρο Λάρισας, είναι αυτό που άλλαξε τη φυσιογνωμία και την ταυτότητα της πόλης και χρειάζεται να ειπωθεί η σπουδαία και δύσκολη ιστορία της αποκάλυψής του καθώς και των αντιδράσεων που αυτή προκάλεσε τότε, γεγονός που θα φωτίσει αλλιώς και την ανάγκη παραμονής των ευρημάτων της Θεσσαλονίκης στον σταθμό Βενιζέλου. Και μέσα σ’ ένα αμφιθέατρο που βρίσκεται σε φάση αναστήλωσης, το ερώτημα «τι θα σώζαμε σε περίοδο κινδύνου» ακούγεται αλλιώς. Είναι μια ουσιαστική «συνομιλία» χώρου και έργου».
