Η Μπιενάλε της Αθήνας είναι ένα διεθνές πολιτιστικό γεγονός που διεξάγεται κάθε δύο χρόνια στην Αθήνα, παρουσιάζοντας μία μεγάλης κλίμακας έκθεση και ένα ευρύ πρόγραμμα με παράλληλες δράσεις, όπως περφόρμανς, εργαστήρια, διαλέξεις κ.ά.
Είναι ένα από τα μεγαλύτερα διεθνή καλλιτεχνικά γεγονότα σύγχρονης τέχνης στην Ελλάδα και έχει αναγνωριστεί ως ένα μία από τις πιο σημαντικές και καινοτόμες πολιτιστικές πρωτοβουλίες στην Ευρώπη από το European Cultural Foundation (2015 ECF Princess Margriet Award for Culture).
Η Μπιενάλε της Αθήνας λειτουργεί ως παρατηρητήριο συλλογικών ζητημάτων και ως πλατφόρμα ανάδειξης του σύγχρονου πολιτισμού στην αθηναϊκή μητρόπολη, προωθώντας πειραματικές φόρμες και ποικίλες επιμελητικές προσεγγίσεις και συνδέοντας συγχρόνως την εγχώρια καλλιτεχνική παραγωγή με την διεθνή σκηνή της σύγχρονης τέχνης.
Διοργανώνεται από τον Μη-Κερδοσκοπικό Οργανισμό Athens Biennial, ο οποίος ιδρύθηκε το 2005 από την Ξένια Καλπακτσόγλου, τον Αυγουστίνο Ζενάκο και τον Poka-Yio.
Μέχρι σήμερα έχει παρουσιάσει έξι εκδόσεις: AB1: DESTROY ATHENS (2007) • AB2: HEAVEN (2009) • AB3: MONODROME (2011) • AB4: AGORA (2013) • AB5to6: OMONOIA (2015 – 2017) • AB6: ANTI (2018).
Η 7η Μπιενάλε της Αθήνας ECLIPSE (ΕΚΛΕΙΨΗ), σε συνεπιμέλεια των Omsk Social Club και του Larry Ossei-Mensah, υπό την καλλιτεχνική διεύθυνση του Poka-Yio, λαμβάνει χώρα από 24 Σεπτεμβρίου έως 28 Νοεμβρίου 2021 (προεγκαίνια: 23 Σεπτεμβρίου). Περιλαμβάνει καλλιτέχνες με έδρα τη Βόρεια και Νότια Αμερική, την Καραϊβική, την Αφρική και την Ευρώπη, πολλοί από τους οποίους πρόκειται να εκθέσουν στην Ελλάδα για πρώτη φορά.
Ο τίτλος της έκθεσης αναδεικνύει την ολοένα και πιο θολή αντίληψη που έχουμε για την πραγματικότητα εξαιτίας μιας κατάστασης διαρκούς ρευστότητας την οποία βιώνουμε σήμερα. Η ECLIPSE ασχολείται με τις κοινωνικές, πολιτικές και πνευματικές αλλαγές που συντελούνται σε παγκόσμιο επίπεδο αλλά και στην ίδια την Αθήνα, μια ανερχόμενη μητρόπολη που βρίσκεται στο σημείο συνάντησης της Ευρώπης, της Ασίας και της Αφρικής,τόσο γεωγραφικά όσο και ιστορικά. Η έκλειψη είναι ένα φαινόμενο επικαλύψεων και συσκότισης αλλά και ένα φαινόμενο κοσμικό. Η εμπειρία της έκλειψης δρα ως καταλύτης για την επανεπεξεργασία ενός ανεπίλυτου παρελθόντος που μπορεί να τροφοδοτήσει ένα άρρητο παρόν ώστε τελικά να συμβάλει στη διαμόρφωση του μέλλοντος. Η Αθήνα λειτουργεί έτσι ως το καταλληλότερο σημείο εποπτείας των εκφάνσεων του χρόνου και του τόπου αλλά και διερώτησης: Βρίσκεται η Δύση σε παρακμή ή σε μια στιγμή σημαντικής μεταμόρφωσης;
Η ECLIPSE επιδιώκει να προσεγγίσει ζητήματα ταυτότητας, ιστορίας και πολιτισμικής πολυπλοκότητας παρέχοντας ένα πεδίο για να διερευνηθούν ιδέες, ερωτήματα, έννοιες και επιθυμίες που συχνά δεν βρίσκουν θέση σε μια Μπιενάλε. Σε μια προσπάθεια να πυροδοτήσει έναν δυναμικό διαπολιτισμικό διάλογο, η ECLIPSE αναδεικνύει έργα καλλιτεχνών της αφρικανικής διασποράς καθώς και άλλων καλλιτεχνικών φωνών που έχουν ιστορικά περιθωριοποιηθεί. Μέσα από αυτό το «Μαύρο Πρίσμα» επιχειρείται μια αποτύπωση διαφορετικών οπτικών και καλλιτεχνικών πρακτικών της αφρικανικής διασποράς. Ο διαπολιτισμικός διάλογος συμπληρώνεται από καλλιτεχνικές παρεμβάσεις που συνθέτουν βιωματικές αφηγήσεις, με στόχο την ενεργοποίηση της φαντασίας των θεατών και τη γέννηση δυνητικών παράλληλων κόσμων και πιθανών εκδοχών του μέλλοντος. Συνθέτοντας μια αλληλουχία από χώρους που δίνουν βήμα σε ιδέες όπως της «ριζοσπαστικής φροντίδας», της «φιλίας μεταξύ των βιολογικών ειδών» και σε στρατηγικές «ηχητικής θέασης», η ECLIPSE παρουσιάζει μια διατοπική, σύγχρονη προσέγγιση εναλλακτικών τρόπων συνύπαρξης.
Αντιπαρερχόμενη τις κυρίαρχες σχέσεις εξουσίας που διαμορφώνουν τα ιστορικά αφηγήματα, η ECLIPSE προτείνει την καταστροφή των μηχανισμών καταπίεσης και των παρωχημένων ιδεαλισμών. Χρησιμοποιώντας μια σειρά βιωματικών μέσων όπως παιχνίδια ζωντανής δράσης, ρηξικέλευθες τεχνικές διάδοσης φημών, πειθούς, «συναισθηματικής ύπνωσης» αλλά και ποικίλες σωματικές, ακουστικές, οπτικές και σύνθετες τεχνικές εμβύθισης, η ECLIPSE ενεργοποιεί την κατασκευή αφηγημάτων, ενορχηστρώνει μια αλλαγή στον τρόπο πρόσληψης της τέχνης και θέτει τον στοχασμό προς ένα εναλλακτικό μέλλον.
