Ο πόλεμος στην Ουκρανία, μετά τη ρωσική εισβολή, πυροδότησε κάθε είδους ερωτήματα σχετικά με τα Ηνωμένα Έθνη και ιδίως τον ρόλο του Συμβουλίου Ασφαλείας, της Γενικής Συνέλευσης και του Γενικού Γραμματέα.Μπορεί το Συμβούλιο Ασφαλείας να σταματήσει έναν πόλεμο;

Το Συμβούλιο Ασφαλείας

Το Συμβούλιο Ασφαλείας, το οποίο αποτελείται από 15 μέλη – πέντε μόνιμα είναι η Κίνα, η Γαλλία, η Ρωσική Ομοσπονδία, το Ηνωμένο Βασίλειο και οι Ηνωμένες Πολιτείες, και 10 μη μόνιμα μέλη που εναλλάσσονται μετά ψηφοφορία μεταξύ άλλων χωρών μελών του ΟΗΕ – είναι το όργανο που έχει την πρωταρχική ευθύνη για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας. Πρωτοστατεί στον προσδιορισμό της ύπαρξης απειλής για την ειρήνη, της παραβίασης της ειρήνης ή μιας επιθετικής πράξης.

Σε ορισμένες περιπτώσεις, το Συμβούλιο Ασφαλείας μπορεί να ενεργεί βάσει του κεφαλαίου VII του Χάρτη και να καταφεύγει στην επιβολή κυρώσεων ή ακόμη και να επιτρέπει, ως έσχατη λύση, όταν εξαντλούνται ειρηνικά μέσα επίλυσης μιας διαφοράς, τη χρήση βίας, από τα κράτη μέλη, συνασπισμούς κρατών μελών ή εγκεκριμένες από τον ΟΗΕ ειρηνευτικές επιχειρήσεις για τη διατήρηση ή την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Είναι σημαντικό ότι τα μέτρα που απαιτούνται για την εκτέλεση των αποφάσεων του Συμβουλίου Ασφαλείας για τη διατήρηση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας λαμβάνονται από όλα τα μέλη των Ηνωμένων Εθνών ή από ορισμένα από αυτά, όπως μπορεί να καθορίσει το Συμβούλιο Ασφαλείας σύμφωνα με το κεφάλαιο VII.

Η πρώτη φορά που το Συμβούλιο ενέκρινε τη χρήση βίας ήταν το 1950 στο πλαίσιο μιας αποκαλούμενη στρατιωτικής δράσης επιβολής, για να εξασφαλίσει την αποχώρηση των βορειοκορεατικών δυνάμεων από τη Δημοκρατία της Κορέας.

Ti είναι to «δικαίωμα βέτο» και πώς μπορεί να χρησιμοποιηθεί;

Μια αρνητική ψήφος από οποιονδήποτε από τους μόνιμους πέντε (Κίνα, Γαλλία, Ρωσική Ομοσπονδία, Ηνωμένο Βασίλειο ή Ηνωμένες Πολιτείες) μπορεί να εμποδίσει την έγκριση από το Συμβούλιο οποιουδήποτε σχεδίου ψηφίσματος σχετικά με ουσιαστικά ζητήματα.

Μπορεί η Γενική Συνέλευση να παρέμβει όταν το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν είναι σε θέση να λάβει απόφαση για την παύση ενός πολέμου;

Σύμφωνα με το ψήφισμα 377Α (V) της Γενικής Συνέλευσης του 1950, ευρέως γνωστό ως «Ένωση για την Ειρήνη», εάν το Συμβούλιο Ασφαλείας δεν είναι σε θέση να δράσει λόγω της έλλειψης ομοφωνίας μεταξύ των πέντε μόνιμων μελών του που ασκούν βέτο, η Συνέλευση έχει την εξουσία να κάνει συστάσεις προς τα μέλη του ΟΗΕ για συλλογικά μέτρα για τη διατήρηση ή την αποκατάσταση της διεθνούς ειρήνης και ασφάλειας.

Μπορεί να ανακληθεί η ένταξη μιας χώρας στον ΟΗΕ;

Το άρθρο 6 του Χάρτη αναφέρει: Ένα μέλος των Ηνωμένων Εθνών που έχει παραβιάσει επίμονα τις αρχές που περιέχονται στον παρόντα Χάρτη μπορεί να αποβληθεί από τον Οργανισμό από τη Γενική Συνέλευση κατόπιν σύστασης του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αυτό δεν έχει συμβεί ποτέ στην ιστορία των Ηνωμένων Εθνών.

Η αναστολή της ιδίοτητας του μέλους ή η αποβολή ενός κράτους μέλους από τον Οργανισμό πραγματοποιείται από τη Γενική Συνέλευση κατόπιν σύστασης του Συμβουλίου Ασφαλείας. Μια τέτοια σύσταση απαιτεί τη σύμφωνη ψήφο των μόνιμων μελών του Συμβουλίου Ασφαλείας.

Ωστόσο, ο ΟΗΕ έχει λάβει μέτρα εναντίον ορισμένων χωρών. Το 1963, θέσπισε εθελοντικό εμπάργκο όπλων κατά της Νότιας Αφρικής και η Γενική Συνέλευση αρνήθηκε να δεχθεί τα διαπιστευτήρια της χώρας από το 1970 έως το 1974. Μετά την απαγόρευση αυτή, η Νότια Αφρική δεν συμμετείχε στις εργασίες της Συνέλευσης μέχρι το τέλος του απαρτχάιντ το 1994.

Ποιες είναι οι «καλές υπηρεσίες» του Γενικού Γραμματέα ΟΗΕ;

Ο Γενικός Γραμματέας ως επικεφαλής του ΟΗΕ μπορεί να χρησιμοποιήσει την εξουσία, τη νομιμότητα και τη διπλωματική εμπειρία της ανώτερης ομάδας του για να συναντηθεί με αρχηγούς κρατών και άλλους αξιωματούχους και να διαπραγματευτεί τον τερματισμό των διαφορών μεταξύ των εμπόλεμων μερών

Στα τέλη Μαρτίου, ο Γενικός Γραμματέας Αντόνιο Γκουτέρες επικαλέστηκε τη χρήση των καλών υπηρεσιών του και ζήτησε από τον Βοηθό Γενικό Γραμματέα Μάρτιν Γκρίφιθς, Συντονιστή έκτακτης βοήθειας του ΟΗΕ, να διερευνήσει το ενδεχόμενο ανθρωπιστικής κατάπαυσης του πυρός με τη Ρωσία και την Ουκρανία, καθώς και άλλες χώρες που επιδιώκουν την εξεύρεση ειρηνικής λύσης στον πόλεμο.