του ILIA P. PAPAGEORGIADI
Με αφορμή την εθνική εορτή της Ρουμανίας (στις 1 Δεκεμβρίου 1918 ενώθηκαν η Βλαχία, η Μολδαβία και η Τρανσυλβανία και δημιούργησαν τη σημερινή Ρουμανία) επίτρεψέ μου σήμερα να κάνω κάτι που συνήθως ενοχλεί: Να σου περιγράψω τι έκαναν οι Ρουμάνοι και εκτοξεύθηκαν ως χώρα τα τελευταια 20 χρόνια, να σε ξεβολέψω και να σου θυμήσω πως αφενός εμείς στην Ελλάδα δεν ζούμε στο κέντρο του κόσμου, αφετέρου αν θέλουμε να αλλάξουμε τη ζωή μας, θα πρέπει να προχωρήσουμε σε μεγάλες τομές και αλλαγές, μιας και μόνο έτσι προχωράνε οι λαοί, τα κράτη, οι οικονομίες.
Ξέρω ότι για την πλειοψηφία των μη γνωριζόντων «η Ρουμανία είναι ένα φτωχό κράτος, επειδή βλέπουμε κάποιους ταλαίπωρους που έφυγαν από εκεί παλιά και ζουν εδώ», όμως η αλήθεια είναι εντελώς διαφορετική, μία αλήθεια που την ξέρουν όλοι όσοι έχουν μικρή ή μεγάλη σχέση με τη χώρα αυτή.
(ΥΓ. Για κάποιον άγνωστο σε εμένα λόγο, στον πλανήτη γη μόνο οι Ρουμάνοι μας λατρεύουν παθολογικά ως λαό, μας θεωρούν όλους τους Έλληνες μείξη Αριστοτέλη Ωνάση και Αλέξη Ζορμπά, γνωρίζουν την ιστορία και μυθολογία μας και φυσικά είναι ξετρελαμμένοι με τη χώρα μας).
Σύμφωνα με την τελευταία επίσημη στατιστική, η Ρουμανία είναι η χώρα με τη μεγαλύτερη ανάπτυξη στην Ευρώπη από το 2000 ως το 2022 (και τα νούμερα είναι ακόμη πιο εντυπωσιακά από το 2003 ως το 2022).
Πάμε να δούμε λοιπόν τι διαφορετικό κάνουν οι Ρουμάνοι και έχουν φύγει μπροστά…
1. Χαμηλή φορολογία ως και 1%
Τον Δεκέμβριο του 2004 κλείδωσε η είσοδος της Ρουμανίας στην Ευρωπαϊκή Ένωση (Ε.Ε.)από την 01.01.2007. Στις εκλογές που ακολούθησαν εξελέγη ένας φιλοδυτικός Πρόεδρος και μία «κεντροδεξιά» κυβέρνηση. Η πρώτη τους κίνηση; Από την 01.01.2005 μείωσαν τον φόρο εισοδήματος των εταιρειών από το 25% στο 16% (παραμένει και σήμερα). Ο συνδυασμός της χαμηλής φορολογίας με την προοπτική εισόδου της χώρας εντός Ε.Ε. έφερε Άμεσες Ξένες Επενδύσεις 40+ δις Ευρώ μέσα σε 5 χρόνια, από το 2004 ως και το 2008. Το ΑΕΠ της Ρουμανίας τριπλασιάστηκε και ταυτόχρονα εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι άλλαξαν επίπεδο διαβίωσης.
Την 01.01.2009 θεσπίστηκε ο θεσμός της φορολογίας με 1% επί των εσόδων τους για τις «μικροεταιρείες». Με την πάροδο του χρόνου το όριο για να θεωρείται μία επιχείρηση «μικροεταιρεία» πολλαπλασιάστηκε (ειδικά το 2016) και πλέον από 01.01.2023 θα είναι 500.000 Ευρώ. Στα χρόνια που ακολουθησαν οι Ρουμάνοι έκτισαν με γοργά βήματα μία από τις πιο ανερχόμενες και ισχυρές μεσαίες τάξεις στην Ευρώπη, με μεγάλη δυναμική και συνεχώς αυξανόμενα εισοδήματα.
Πες μου την απορία / ιδέα σου.
Έχεις κάποια ερώτηση; Θέλεις να αναλύσω περισσότερο κάποιο θέμα;
Η μείωση του ΦΠΑ το 2015 (από το 24% στο 9% για τα τρόφιμα, τον τουρισμό, την εστίαση + τους αγρότες και στο 20% και μετά 19% για την υπόλοιπη οικονομία) σχεδόν εξάλειψε όλες τις εστίες «μαύρου χρήματος», μιας και εξάλειψε τους λόγους αποφυγής απόδοσης ΦΠΑ. Όχι τυχαία, μετά τη μείωση του ΦΠΑ και την εξάπλωση της χαμηλής φορολογίας για τους μικρομεσαίους, το ΑΕΠ της Ρουμανίας ανέβηκε από τα 160 δις Ευρώ (2015) στα 240 δις Ευρώ (2021), προσπερνώντας το Ελληνικό που από τα 175 δις του 2015… ανέβηκε στα 177 – 180 το 2021.
Οι Ρουμάνοι πληρώνουν:
1% επί των εσόδων τους, για τζίρο ως 500.000 Ευρώ, αν έχουν δικιά τους εταιρεία.
Με τζίρο άνω των 500.000 Ευρώ πληρώνουν 16% επί των κερδών.
10% επί των κερδών τους ως ελεύθεροι επαγγελματίες (φαντάσου το ΑΕΠ της Ελλάδας, αν πχ οι Έλληνες γιατροί είχαν φόρο 10% και δήλωναν τα πάντα)
10% επί του μισθού τους ως υπάλληλοι, χωρίς κλίμακες κλπ. Τους παρακρατάται στην πηγή (κατά τη μισθοδοσία) και πρακτικά οι εργαζόμενοι στη Ρουμανία δεν ξέρουν τι σημαίνει φόρος
Με ρωτάνε πολλοί: «Από που έχουν οι Ρουμάνοι λεφτά;»
Είναι απλό: Ως υπάλληλοι δεν ξέρουν τι σημαίνει φόρος, δάνεια δεν έχουν πολλά (100 δις καταθέσεις και 72 δις δάνεια τον Αύγουστο του 22), οι μικρομεσαίοι πληρώνουν λίγα και τελειώνουν, οι μεγάλοι πληρώνουν 16% χωρίς προκαταβολές φόρου, εισφορές αλληλεγγύης κλπ.
Εμένα δεν με παραξενεύει το γιατί και από που έχουν οι Ρουμάνοι λεφτά, αλλά το πώς περιμένουμε στην Ελλάδα να αποκτήσουν ξανά οι Έλληνες λεφτά, με τη βαριά φορολογία που πληρώνουν όσοι δεν καταφέρνουν να κρυφτούν από την Εφορία. Πώς θα πάμε μπροστά με το κράτος συνέταιρο σε κάθε επιχείρηση;
2. Απόλυτη προστασία της ακίνητης περιουσίας
Στη Ρουμανία έχει κτηματολόγιο πριν αποκτήσει η Ελλάδα, ενώ σειρά νόμων προστατεύει την ιδιοκτήσια ακινήτου, κάτι που φαίνεται και στις διάφορες διεθνείς έρευνες. Η έννοια των «αυθαιρέτων» είναι άγνωστη και έχοντας στο πλευρό του κάποιος έναν καλό δικηγόρο, έναν καλό συμβολαιογράφο (και έναν καλό επενδυτικό σύμβουλο ακινήτων, θα έλεγα εγώ) μπορεί εύκολα να αγοράσει ακίνητα και να είναι σίγουρος ότι το δικαίωμα ιδιοκτήσιας του είναι κατοχυρωμένο. Στη Ρουμανία καθυστερήσεις στα υποθηκοφυλακεία / άλλα προβλήματα κλπ είναι άγνωστες λέξεις.
(Και φυσικά ο ρουμανικός ΕΝΦΙΑ είναι υποπολλαπλάσιος από τον αντίστοιχο Ελληνικό. Δεν έχει λογική να σε φορολογεί το κράτος υπέρμετρα για την περιουσία που απέκτησες με σκληρή δουλειά, πληρώνοντας τους φόρους σου).
ΥΓ. Το μέτρο της στήριξης των νέων ανθρώπων με τα άτοκα δάνεια για αγορά πρώτης κατοικίας αξίας ως 150.000 Ευρώ που ανακοινώθηκε φέτος στην Ελλάδα ισχύει στη Ρουμανία από το 2009. Το είχα παρουσιάσει αναλυτικά σε αυτό το blog και είχα προτείνει να υιοθετηθεί και στη χώρα μας.
3. Πολεοδομική ευελιξία
Γιατί στη Ρουμανία είναι άγνωστη λέξη τα «αυθαίρετα»; Γιατί αν κάποιος θέλει να κτίσει περισσότερο, καταθέτει μία μελέτη στον δήμο και έχει αρκετές πιθανότητες να αυξήσει τον πολεοδομικό του συντελεστή, λαμβάνοντας μέτρα για δεκάδες ζητήματα, έτσι ώστε να σεβαστεί τη νομοθεσία.
Αν κάποιος έχει ένα χωράφι εκτός σχεδίου, μπορεί σε 6 – 12 μήνες να καταθέσει τον σχετικό φάκελο στον δήμο / νομαρχία και να το βάλει στο σχέδιο, να αναπτύξει νόμιμα την επένδυσή του και να κτίσει χωρίς προβλήματα, τηρώντας τη νομοθεσία, χωρίς «υπόσκαφα». Στην Ελλάδα προτιμάμε να παριστάνουμε τους «ηθικολόγους», όμως στο τέλος καταλήγουμε να κτίζει καθένας όπου και όπως θέλει, ενώ σήμερα θεωρούμε λογικό το ότι ολόκληρες συνοικίες πχ στην Αθήνα πριν 40 – 50 χρόνια ήταν δάσος! Οι επιχειρήσεις ταλαιπωρούνται αφάνταστα, οι πολίτες ακόμη περισσότερο, τα σχέδια πόλεως είναι μπλοκαρισμένα εδώ και δεκαετίες και κανείς δεν ασχολείται σοβαρά με το θέμα. (Βλέπουμε να ακριβαίνουν τα ενοίκια και δεν σκεφτόμαστε πως αυτό έχει σχέση και με τα τεράστια πολεοδομικά προβλήματα της χώρας μας).
Για να μη μιλήσω για τα οικιστικά έργα… ας δούμε λίγο τα βιομηχανικά ακίνητα (industrial and logistics τα λέμε στην Κατερίνη). Το 2004 πήγα στη Ρουμανία και στη δυτική έξοδο του Βουκουρεστίου είδα χωράφια και ως 10 επενδύσεις. Σήμερα υπάρχουν περίπου 3.100.000 τετραγωνικά χώρων για βιομηχανίες και logistics, ενώ κτίζονται ακόμη περισσότερα. Όλη η Ρουμανία έχει 6.100.000 τετραγωνικά (στην Ελλάδα πανηγυρίζουμε γιατί έχουμε 850.000 τετραγωνικά σύμφωνα με τα ΜΜΕ, την ώρα που πχ η επένδυση στο Θριάσιο είναι μπλοκαρισμένη από τότε που οMichael Jackson ήταν ο νο. 1 τραγουδιστής στον κόσμο).
4. Μεγάλες επενδύσεις
Δυστυχώς στην Ελλάδα δεν έχουμε μόνο ξεχάσει πώς είναι να υποδεχόμαστε μεγάλες επενδύσεις, αλλά έχουμε φτάσει στο σημείο να βαφτίζουμε επενδύσεις «μικρού αποτυπώματος» για την οικονομία μας ως κάτι το σπουδαίο και κοσμογονικό. Με τη χαμηλή τους φορολογία, το ευέλικτο πολεοδομικό τους σύστημα και τη σύνδεση των πανεπιστημίων με την αγορά εργασίας εδώ και 20 χρόνια, οι Ρουμάνοι συγκεντρώνουν τον μεγαλύτερο αριθμό επενδύσεων στην περιοχή, με την περισσότερη προστιθέμενη αξία, σε όλους τους τομείς.
Ας δούμε ένα παράδειγμα: Στην Ελλάδα πανηγυρίζουμε επειδή μία διεθνής εταιρεία πληροφορικής θα προσλάβει 100 – 200 υπαλλήλους, 15 χρόνια αφού προσέλαβε χιλιάδες στη Ρουμανία. Αν όμως αποφασίσει να μεγαλώσει τη δουλειά της και να προσλάβει και στην Ελλάδα χιλιάδες ανθρώπους, πώς θα το καταφέρει;
Υπάρχουν οικόπεδα που μπορούν να φιλοξενήσουν μεγάλες αναπτύξεις γραφείων A Class για να τους στεγάσει; (Εδώ πανηγυρίζουμε για 5 – 10 τέτοια έργα μικρού μεγέθους, όταν το Βουκουρέστι έχει 3.300.000 τετραγωνικά…)
Θα βγάλει άκρη με τις άδειες κλπ;
Θα την αφήσουν να επενδύσει ή θα βρει στην πόρτα της τους πάσης φύσεως «καλούς ανθρώπους» που όπως έδιωξαν σχεδόν κάθε επένδυση στο παρελθόν, έτσι θέλουν να κάνουν και τώρα;
Θα βγάλει άκρη με το φορολογικό καθεστώς και τα άπειρα θολά σημεία;
Θα βρει αρκετό προσωπικό στο επίπεδο που το θέλει; (υπήρχε παλιά, αλλά έφυγε λόγω έλλειψης εργασίας και βαρειάς φορολογίας. Τώρα θέλουμε να το φέρουμε πίσω με ευχολόγια).
Οι Ρουμάνοι αποφάσισαν ότι θέλουν τις μεγάλες επενδύσεις και έκαναν / κάνουν το παν για να τις κερδίσουν. Κατασκευάζουν αυτοκίνητα, βαγόνια τραίνων, ελικόπτερα, πυραύλους κλπ, έχουν βαριά βιομηχανία και συνεχίζουν να δίνουν ως και «δωρεάν οικόπεδα με τις άδειες βγαλμένες σε μεγάλες στρατηγικές επενδύσεις (πχ Ford και οι συνεργάτες της που έκαναν 76 εργοστάσια στην Craiova, σε οικόπεδα που παραχωρήθηκαν από το νομαρχιακό συμβούλιο, με άδειες που βγήκαν σε λίγους μήνες).
Εμείς κλαίμε για τους χαμηλούς μισθούς και διώχνουμε σχεδόν κάθε επένδυση (εκτός των τουριστικών) που μπορεί να ανεβάσει τους μισθούς αυτούς…
5. Πετρέλαιο και φυσικό αέριο: δεν έμειναν αδρανείς
Οι Ρουμάνοι έχουν παράδοση στον χώρο του φυσικού αερίου και του πετρελαίου, παράδοση σχεδόν 100 ετών. Ας αφήσουμε όμως τα παλιά και ας πάμε στα πιο φρέσκα: Το 2010 (όταν στην Ελλάδα μας έλεγαν πως δεν έχουμε κοιτάσματα και πως όσοι το λένε αυτό είναι γραφικοί) ξεκίνησαν τους διαγωνισμούς για τα κοιτάσματα της Μαύρης Θάλασσας. Θα είχαν ήδη αρχίσει να παράγουν φυσικό αέριο από εκεί, αν δεν είχε μεσολαβήσει η σοσιαλιστική κυβέρνηση που προσπάθησε ουσιαστικά να κρατικοποιήσει (μέσω υπερφορολόγησης) τις επενδύσεις αυτές = οι επενδύσεις σταμάτησαν. Άλλαξε η κυβέρνηση, επέστρεψε η λογική και πλέον η παραγωγή έχει ξεκινήσει και το 2025 η Ρουμανία θα αποκτήσει 100% ενεργειακή αυτονομία σε φυσικό αέριο (!)
Εμείς για χρόνια αφήσαμε κάποιους οικολόγους να μπλοκάρουν τα πάντα, για να μη διαταραχθεί “η αναπαραγωγή της φάλαινας» (δεν ξέρω ακριβώς τι επικαλέστηκαν).
6. Ευελιξία στην αγορά εργασίας («ξεθεμελίωμα» το λένε στα μέρη μας)
Το 2012 οι Ρουμάνοι μεταρρύθμισαν εκ βάθρων τους εργασιακούς τους νόμους και κατέστησαν την απόλυση πιο εύκολη, καθώς και την εργασία πιο ευέλικτη. Σύμφωνα με όσα παλαβά ακούμε στην Ελλάδα, αυτό θα έπρεπε να οδηγήσει στην κατάρρευση των μισθών και σε «συνθήκες εργασιακού μεσαίωνα». Στην πράξη έγινε το ακριβώς το αντίθετο…
Η ανεργία έπεσε από το 10% στο 4% σε επίπεδο χώρας και 0 – 1% στο Βουκουρέστι και τις μεγάλες πόλεις.
Οι μισθοί ΠΟΛ ΛΑ ΠΛΑ ΣΙΑ ΣΤΗ ΚΑΝ (και πλέον πέρασαν τους Ελληνικούς)
Οι επιχειρήσεις προσέλαβαν άφοβα κόσμο, μιας και μπορούσαν και να απολύσουν σε μία κακή στιγμή.
Στην πράξη οι μισθοί δεν ανεβαίνουν όταν υποχρεώσεις τον εργοδότη να το κάνει με νόμο, αλλά όταν προσελκύσεις πολλούς εργοδότες και επενδύσεις, κάνοντας έτσι τους εργαζομένους περιζήτητους (για όποιον «παραστρατημένο» δεν το έχει καταλάβει ακόμη, δείτε τι έγινε φέτος στον τουρισμό. Από πέρσι τα έγραφα)
Εμείς συνεχίζουμε να κλείνουμε τα αυτιά και τα μάτια σε αυτή την πραγματικότητα και αντί να γίνουμε φιλικοί για το επιχειρείν για να ανέβουν οι μισθοί, γινόμαστε όλο και πιο εχθρικοί (εχθρικότεροι από 01.01.23), απορώντας ταυτόχρονα γιατί οι μισθοί δεν αυξάνονται όσο θα έπρεπε…
ΥΓ. Στη Ρουμανία ο φόρος μισθωτών υπηρεσιών είναι 10% για όλους = δεν τιμωρείται ο άξιος που βγάζει παραπάνω.
7. Χαμηλός ΦΠΑ για αγρότες + Εκατομμύρια στρέμματα μπήκαν στην παραγωγή
Η Ελλάδα μέχρι πρότινος υποχρέωνε τους αγρότες και τους κτηνοτρόφους της να πληρώνουν ΦΠΑ 24% για όσα προϊόντα αγοράζουν, ενώ πουλούσαν εισπράττοντας ΦΠΑ 13%. Ταυτόχρονα εδώ και δεκαετίες υπάρχουν πάνω από 1.000.000 στρέμματα στην Ελλάδα που ανήκουν στο κράτος, «κάθονται» χωρίς να εισπράττουμε τίποτε και λείπουν από την παραγωγή μας.
Οι Ρουμάνοι έκαναν δύο «επαναστάσεις» στο συγκεκριμένο θέμα:
Α. Από το 2015 ο ΦΠΑ για την πώληση αγροτικών προϊόντων μειώθηκε στο 9% (και από το 2016 στο 5% για τα βιολογικά προϊόντα). Ταυτόχρονα στο 9% μειώθηκε ο ΦΠΑ και όλων όσων χρειάζονται και αγοράζουν οι άνθρωποι του πρωτογενούς τομέα: Λιπάσματα, εργαλεία, τρακτέρ κλπ. Το αποτέλεσμα είναι ότι σε λίγα χρόνια δημιουργήθηκαν μεγάλες αγροτικές επιχειρήσεις που κάποιες από αυτές την επόμενη δεκαετία θα γίνουν γνωστές σε όλη την Ευρώπη…
Β. Έδωσαν προς εκμετάλλευση εκατομμύρια στρέμματα που ανήκαν στο κράτος! Αυτά νοικιάζονται και αποδίδουν εισόδημα, ενώ ταυτόχρονα η παραγωγή τους έχει μετατρέψει ξανά τη Ρουμανία σε διεθνή παίκτη στη γεωργία, ειδικά σε καλλιέργειες όπως το σιτάρι, το καλαμπόκι, τα ηλιοτρόπια κλπ.
(Και η Ελλάδα και η Ρουμανία υστερούν στη μεταποίηση, όμως εδώ το θέμα έχει να κάνει και με τη νοοτροπία των λαών, πιστεύω).
8. Ανοιχτή οικονομία για τους ξένους
Η Ελλάδα έχει ελάχιστους ξένους που δραστηριοποιούνται στην οικονομία μας, έχουν δουλειές, μαγαζιά, εταιρείες μικρές και μεγάλες. Τους ξένους τους θέλουμε μόνο για να μας δίνουν λεφτά, όχι για να μας ανταγωνίζονται. Το αποτέλεσμα το ζούμε όλοι μας: Έχουμε μείνει τόσο πίσω στο επιχειρείν, που μας φαντάζει «εντυπωσιακό» ότι κάποιοι λίγοι ξένοι επιχειρούν στην Ελλάδα.
Οι Ρουμάνοι αποφάσισαν από νωρίς ότι οι ξένοι είναι καλοδεχούμενοι στην κοινωνία και οικονομία τους. Σήμερα το 51% της οικονομίας αυτής ελέγχεται από ξένους, που πληρώνουν κατά μέσο όρο περίπου 25% μεγαλύτερο μισθό από ό,τι δίνει μία εταιρεία ρουμανικής ιδιοκτησίας. Έχουν ξένους επενδυτές στα ακίνητά τους εδώ και 20 χρόνια, όχι μόνο για golden visa και τουρισμό. Όχι τυχαία, αν μπεις σε ένα ρουμανικό σούπερ μάρκετ (και χλωμιάσεις από τον πλούτο και τις επιλογές + τις προσιτές τιμές) θα παρατηρήσεις ότι οι Έλληνες ελέγχουμε περίπου το 10% των προϊόντων που πωλούνται εκεί. Είτε τα παρασκευάζουμε στην Ελλάδα και τα εξάγουμε στη Ρουμανία, είτε τα παρασκευάζουμε στη Ρουμανία, είτε τα εισάγουμε και διανέμουμε εκεί.
Η Eurostat μας είπε το 2020 πως όταν κάτι στην Ευρώπη έκανε κατά μέσο όρο 106,4, στην Ελλάδα έκανε 84,9 και στη Ρουμανία 49,9. Ίσως η ανοικτή οικονομία των Ρουμάνων έχει σχέση και με αυτό το αποτέλεσμα, μιας και ανταγωνισμός είναι έντονος.
Χρειάζεσαι σοβαρή καθοδήγηση για την επιχειρηματική / επενδυτική σου δραστηριότητα;
Κάθε μήνα συμβουλεύω ως 3 άτομα ή εταιρείες που χρειάζονται «μία out of the box προσέγγιση»
ΓΡΑΨΕ ΜΟΥ ΓΙΑ ΝΑ ΜΙΛΗΣΟΥΜΕ!(Η υπηρεσία αυτή έχει κόστος)
ΥΓ. Δεν ανοίγω το κεφάλαιο της διαφθοράς, όπου οι Ρουμάνοι έχουν βάλει φυλακή άπειρους πολιτικούς και επιχειρηματίες, όταν αποδείχθηκε ότι παρανομούν. Εμείς στην Ελλάδα έχουμε φτάσει στο σημείο να πιστεύουμε ότι αν σε μία χώρα δεν πάει κανείς φυλακή, αυτή η χώρα δεν έχει διαφθορά…
Μερικά ακόμη πλεονεκτήματα των Ρουμάνων…
Την ίδια ώρα, οι Ρουμάνοι συνδυάζουν όλα τα παραπάνω και με μία σειρά άλλων πλεονεκτημάτων:
Έχουν αυτονομία 27% σε πετρέλαιο και 73% σε φυσικό αέριο (και όπως σου εξήγησα παραπάνω σύντομα θα φτάσουν την αυτονομία τους σε φυσικό αέριο στο 100%)
Στη Ρουμανία υπάρχει σχεδόν το 60% των αποθεμάτων του μεταλλικού νερού στην Ευρώπη
Τα πιο εύφορα χωράφια στην Ευρωπαϊκή Ένωση, δεύτερα πιο εύφορα στην Ευρώπη πίσω από τα καλά ουκρανικά, με εύκολη πρόσβαση σε νερό και υποδομές μεταφοράς.
Οι μεγάλες τους πόλεις θερμαίνονται με κεντρική θέρμανση και οι πολίτες πληρώνουν ως και -85% φθηνότερο κόστος θέρμανσης. (Στην Ελλάδα όποτε το αναφέρω με αποκαλούν τρελό οι ίδιοι άνθρωποι που στη Βόρεια Ελλάδα ζεσταίνουν το σπίτι τους με εξαπλάσιο κόστος από αυτό που κοστίζει σε εμένα και τον Γρηγόρη να ζεστάνουμε το σπίτι μας στο Βουκουρέστι).
Οι μισθοί των γιατρών / νοσηλευτικού προσωπικού είναι από 50% ως 150% μεγαλύτεροι στη Ρουμανία σε σχέση με την Ελλάδα = σταμάτησε η εκροή επιστημόνων, ενώ κάποια χρόνια παρατηρούνται και αθρόες επιστροφές…
Ο μέσος δημόσιος υπάλληλος στη Ρουμανία εισπράττει σήμερα περίπου 30% περισσότερα από τον συνάδελφό του στην Ελλάδα, για την ίδια θέση, με την ίδια προϋπηρεσία και ευθύνη.
Η Ρουμανια δεν είναι παράδεισος. Όμως τρέχει, ενώ «εμείς έχουμε καθίσει να ξαποστάσουμε» (εδώ και 20 χρόνια…)
Έχουν και οι Ρουμάνοι τα στραβά και τα προβλήματά τους. Από τις συντάξεις που είναι χαμηλές για όσους αποταμίευσαν επί κομμουνισμού και έχασαν τα πάντα με την υποτίμηση του νομίσματος από το 1990 ως το 2003, μέχρι πολλά άλλα θέματα, η Ρουμανία είναι μία χώρα που έχει ακόμη πολλές προκλήσεις μπροστά της. Δεν τα κάνουν όλα σωστά, απλά νομίζω ότι κάνουν τόσα σωστά, που η χώρα τους προχωράει παρά τα πολλά τους λάθη.
Πήγα στη Ρουμανία τον Ιανουάριο του 2004. Το 2003 η Ελλάδα είχε ΑΕΠ σχεδόν 159 δις Ευρώ και η Ρουμανία σχεδόν 46. Πέρσι το 2021 (τελευταία μη πληθωριστική χρονιά) η Ελλάδα είχε σχεδόν το ίδιο ΑΕΠ, περίπου 177 – 180 δις Ευρώ. Η Ρουμανία έφτασε τα 240 δις!
Στα δικά μου μάτια, εδώ και σχεδόν 20 χρόνια εμείς στην Ελλάδα «έχουμε καθίσει να ξαποστάσουμε» την ώρα που γύρω μας όλα αλλάζουν και όλοι τρέχουν. Δεν λέω ότι πρέπει όλοι να πάμε στη Ρουμανία, ή πως εκεί είναι όλα τέλεια. Όμως είναι τόσο μεγάλη, τόσο θεαματική η βελτίωση αυτής της χώρας, που νομίζω πως θα άξιζε να πάρουμε μερικά μαθήματα και να δούμε το αποτέλεσμα κάποιων επιλογών της.
Μπορούμε και τώρα να αλλάξουμε. Θέλουμε;
Ή προτιμάμε να βάλουμε πιο βαθιά το κεφάλι στην άμμο και να φωνάζουμε πως «είμαστε οι καλύτεροι»;
Εσύ τι γνώμη έχεις;
