Σχεδόν ένα έτος μετά την έναρξη του επιθετικού πολέμου της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας, η οικονομία της ΕΕ εισήλθε στο 2023 σε καλύτερη βάση από ό, τι προβλεπόταν το φθινόπωρο. Σύμφωνα με τις χειμερινές ενδιάμεσες προβλέψεις, οι προοπτικές ανάπτυξης για το τρέχον έτος είναι 0,8 % στην ΕΕ και 0,9 % στη ζώνη του ευρώ. Και οι δύο περιοχές προβλέπεται τώρα να αποφεύγουν για λίγο την τεχνική ύφεση που αναμενόταν για το τέλος του έτους. Οι προβλέψεις επίσης χαμηλώνουν ελαφρώς τις προβολές για τον πληθωρισμό τόσο για το 2023 όσο και για το 2024.

Η ενισχυμένη ανθεκτικότητα της οικονομίας της ΕΕ βελτιώνει τις προοπτικές

Μετά την ισχυρή επέκταση το πρώτο εξάμηνο του 2022, η δυναμική της ανάπτυξης επιβραδύνθηκε το τρίτο τρίμηνο, αν και ελαφρώς λιγότερο από ό, τι αναμενόταν. Το τέταρτο τρίμηνο, παρά τους εξαιρετικούς αρνητικούς κλυδωνισμούς, η οικονομία της ΕΕ απέφυγε τη συρρίκνωση που προβλεπόταν στις φθινοπωρινές προβλέψεις. Ο ετήσιος ρυθμός ανάπτυξης για το 2022 εκτιμάται τώρα σε 3,5 %, τόσο στην ΕΕ όσο και στη ζώνη του ευρώ.

Οι ευνοϊκές εξελίξεις μετά τις φθινοπωρινές προβλέψεις βελτίωσαν τις προοπτικές ανάπτυξης για το τρέχον έτος. Η συνεχιζόμενη διαφοροποίηση των πηγών εφοδιασμού και η απότομη πτώση της κατανάλωσης έχουν αφήσει τα επίπεδα αποθήκευσης αερίου πάνω από τον εποχικό μέσο όρο των τελευταίων ετών, ενώ οι τιμές χονδρικής του αερίου έχουν μειωθεί αρκετά κάτω από τα προ πολέμου επίπεδα. Επιπλέον, η αγορά εργασίας της ΕΕ συνέχισε να έχει ισχυρές επιδόσεις, με το ποσοστό ανεργίας να παραμένει στο ιστορικά χαμηλό επίπεδο του 6,1 % έως το τέλος του 2022. Η εμπιστοσύνη βελτιώνεται και οι επισκοπήσεις του Ιανουαρίου υποδηλώνουν ότι η οικονομική δραστηριότητα αναμένεται επίσης να αποφύγει τη συρρίκνωση το α’ τρίμηνο του 2023.

Ωστόσο, οι αναταράξεις παραμένουν ισχυρές. Οι καταναλωτές και οι επιχειρήσεις εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν υψηλό ενεργειακό κόστος και ο δομικός πληθωρισμός (ονομαστικός πληθωρισμός εκτός ενέργειας και μη επεξεργασμένων ειδών διατροφής) εξακολουθούσε να αυξάνεται τον Ιανουάριο, διαβρώνοντας περαιτέρω την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών. Καθώς εξακολουθούν να υφίστανται πληθωριστικές πιέσεις, αναμένεται να συνεχιστεί η αυστηρή νομισματική πολιτική, γεγονός που επιβαρύνει την επιχειρηματική δραστηριότητα και επηρεάζει αρνητικά τις επενδύσεις.

Η προβλεπόμενη ανάπτυξη βάσει των χειμερινών ενδιάμεσων προβλέψεων για το 2023 κατά 0,8 % στην ΕΕ και κατά 0,9 % στη ζώνη του ευρώ είναι αντίστοιχα κατά 0,5 και 0,6 εκατοστιαίες μονάδες υψηλότερη από ό, τι στις φθινοπωρινές προβλέψεις. Ο ρυθμός ανάπτυξης για το 2024 παραμένει αμετάβλητος, στο 1,6 % και στο 1,5 % για την ΕΕ και τη ζώνη του ευρώ, αντίστοιχα. Έως το τέλος του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων, ο όγκος της παραγωγής αναμένεται να είναι σχεδόν 1 % υψηλότερος από τον όγκο βάσει των προβολών στις φθινοπωρινές προβλέψεις.

Μετά την κορύφωσή του το 2022, ο πληθωρισμός αναμένεται να υποχωρήσει κατά τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων

Τρεις διαδοχικοί μήνες συγκράτησης του ονομαστικού πληθωρισμού υποδηλώνουν ότι η κορύφωση βρίσκεται πλέον πίσω μας, όπως αναμενόταν στις φθινοπωρινές προβλέψεις. Αφού έφθασε στο πρωτοφανές υψηλό επίπεδο του 10,6 % τον Οκτώβριο, ο πληθωρισμός μειώθηκε στη ζώνη του ευρώ στο 8,5 %, με την προκαταρκτική εκτίμηση του Ιανουαρίου. Η πτώση οφειλόταν κυρίως στη μείωση του πληθωρισμού στον τομέα της ενέργειας, ενώ ο δομικός πληθωρισμός δεν έχει ακόμη κορυφωθεί.

Οι προβλέψεις για τον πληθωρισμό αναθεωρήθηκαν ελαφρώς προς τα κάτω σε σύγκριση με το φθινόπωρο, αντανακλώντας κυρίως τις εξελίξεις στην αγορά ενέργειας. Ο ονομαστικός πληθωρισμός προβλέπεται να μειωθεί από 9,2 % το 2022 σε 6,4 % το 2023 και σε 2,8 % το 2024 στην ΕΕ. Στη ζώνη του ευρώ, προβλέπεται να επιβραδυνθεί από 8,4 % το 2022 σε 5,6 % το 2023 και σε 2,5 % το 2024.

Οι κίνδυνοι για τις προοπτικές είναι πιο ισορροπημένοι

Ενώ η αβεβαιότητα που περιβάλλει τις προβλέψεις παραμένει υψηλή, οι κίνδυνοι για την ανάπτυξη είναι σε γενικές γραμμές ισορροπημένοι. Η εγχώρια ζήτηση θα μπορούσε να αποδειχθεί υψηλότερη από την προβλεπόμενη εάν οι πρόσφατες μειώσεις των τιμών χονδρικής του φυσικού αερίου μετακυλιστούν στις τιμές καταναλωτή εντονότερα και η κατανάλωση αποδειχθεί πιο ανθεκτική. Ωστόσο, στο πλαίσιο των συνεχιζόμενων γεωπολιτικών εντάσεων δεν μπορεί να αποκλειστεί το ενδεχόμενο αντιστροφής των μειώσεων αυτών. Η εξωτερική ζήτηση θα μπορούσε επίσης να αποδειχθεί πιο ισχυρή μετά το εκ νέου άνοιγμα της Κίνας — γεγονός το οποίο, ωστόσο, θα μπορούσε να τροφοδοτήσει τον παγκόσμιο πληθωρισμό.

Οι κίνδυνοι όσον αφορά τον πληθωρισμό εξακολουθούν να συνδέονται σε μεγάλο βαθμό με τις εξελίξεις στις αγορές ενέργειας, αντικατοπτρίζοντας ορισμένους από τους κινδύνους για την ανάπτυξη που έχουν εντοπιστεί. Ειδικά για το 2024, ελοχεύουν ανοδικοί κίνδυνοι για τον πληθωρισμό, καθώς οι πιέσεις στις τιμές μπορεί να αποδειχθούν ευρύτερες και πιο παγιωμένες από ό, τι αναμενόταν εάν η αύξηση των μισθών σταθεροποιηθεί σε επίπεδα ανώτερα του μέσου όρου για μια παρατεταμένη περίοδο.

Ιστορικό

Οι χειμερινές οικονομικές προβλέψεις 2023 παρέχουν μια επικαιροποίηση των φθινοπωρινών οικονομικών προβλέψεων 2022 που παρουσιάστηκαν στις 11 Νοεμβρίου του 2022, εστιάζοντας στην εξέλιξη του ΑΕΠ και του πληθωρισμού σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ.

Οι προβλέψεις αυτές εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από την καθαρά τεχνική παραδοχή ότι η επίθεση της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν θα κλιμακωθεί, αλλά θα συνεχιστεί καθ’ όλη τη διάρκεια του χρονικού ορίζοντα των προβλέψεων. Βασίζεται επίσης σε ένα σύνολο τεχνικών παραδοχών που αφορούν τις συναλλαγματικές ισοτιμίες, τα επιτόκια και τις τιμές των βασικών εμπορευμάτων, με καταληκτική ημερομηνία την 27η Ιανουαρίου. Για όλες τις υπόλοιπες εισροές στοιχείων, καθώς και για τις παραδοχές σχετικά με τις κρατικές πολιτικές, οι παρούσες προβλέψεις λαμβάνουν υπόψη στοιχεία που συγκεντρώθηκαν έως και την 1η Φεβρουαρίου.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει κάθε χρόνο δύο ολοκληρωμένες σειρές προβλέψεων (εαρινές και φθινοπωρινές) και δύο ενδιάμεσες (χειμερινές και θερινές). Οι ενδιάμεσες προβλέψεις καλύπτουν τα ετήσια και τριμηνιαία στοιχεία για το ΑΕΠ και τον πληθωρισμό για το τρέχον και το επόμενο έτος για όλα τα κράτη μέλη, καθώς και συγκεντρωτικά στοιχεία σε επίπεδο ΕΕ και ζώνης του ευρώ.

Οι επόμενες προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα είναι οι εαρινές οικονομικές προβλέψεις 2023, οι οποίες αναμένεται να δημοσιευθούν τον Μάιο του 2023.