Του Γρηγόρη Παπαχαραλάμπους
Οι υποδομές μιας πόλης, αποτελούν σημαντική βάση για την οικονομική ανάπτυξη και τη βελτίωση του βιοτικού επιπέδου των Δημοτών. Ως βασικές υποδομές θεωρούμε όλες τις απαραίτητες εγκαταστάσεις για τη μεταφορά ανθρώπων και αγαθών, τον ενεργειακό εφοδιασμό, τις επικοινωνίες και την παροχή νερού και άλλων βασικών αναγκών.
Οι έξυπνες πόλεις είναι πόλεις που χρησιμοποιούν σύγχρονες τεχνολογίες για να βελτιώσουν την ποιότητα ζωής των πολιτών τους και να εξοικονομήσουν πόρους. Βασίζονται σε δικτυωμένα συστήματα και χρησιμοποιούν δεδομένα για τη βελτιστοποίηση των διαδικασιών και την επίλυση προβλημάτων. Πιθανές εφαρμογές περιλαμβάνουν, για παράδειγμα, τον έλεγχο των ροών κυκλοφορίας, την παρακολούθηση των περιβαλλοντικών συνθηκών ή την ενσωμάτωση των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας. Οι έξυπνες πόλεις αποτελούν σημαντικό δομικό στοιχείο για ένα βιώσιμο μέλλον και μπορούν να βοηθήσουν στην αντιμετώπιση των προκλήσεων της αστικοποίησης και της κλιματικής αλλαγής. Είναι απαραίτητο να έχουμε επίσης υπόψη μας ότι ζούμε σ’ ένα κόσμο όπου : μέχρι το 2025 θα υπάρχουν περίπου 27 δισεκατομμύρια συνδεδεμένες συσκευές I.o.T., το 60% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου προκαλούνται από τις πόλεις και η κακή ποιότητα του αέρα σκοτώνει σχεδόν 7 εκατομμύρια ανθρώπους παγκοσμίως κάθε χρόνο
Όλα αυτά αποτελούν προκλήσεις για τις πόλεις που φιλοδοξούν να μετατραπούν σε έξυπνους και λειτουργικούς αστικούς χώρους. Το ερώτημα όμως είναι πως οι πόλεις μπορούν να εξελιχτούν σε έξυπνες όταν έχουν μεγάλες και κομβικές ελλείψεις σε βασικές τεχνικές υποδομές όπως δρόμοι, πεζοδρόμια, φωτισμός, ποδηλατόδρομοι, αλλά και δίκτυα για ΑΜΕΑ. Και κατ’ επέκταση -παραφράζοντας τον Maslow- έχει νόημα (τουλάχιστον σε μία short term strategy) να κυνηγάμε και να επενδύουμε σε σύγχρονες τεχνολογίες και μοντέλα AI όταν δεν έχουμε καλύψει βασικές ανάγκες δημοτών? Η πρόκληση γίνεται ακόμη πιο σύνθετη, δεδομένων των σφιχτών προϋπολογισμών αλλά και των συνεχώς μειούμενων κονδυλίων για παρεμβάσεις βασικών τεχνικών υποδομών στα Κοινοτικά προγράμματα.
Στη Λάρισα, κατά την άποψη μου, το επίπεδο των βασικών τεχνικών υποδομών δεν αντιστοιχεί στο αναμενόμενο από μία Ευρωπαϊκή μεσαίου μεγέθους πόλη. Τη στιγμή που η Περιφέρεια Θεσσαλίας έχει κατορθώσει με ορθολογική εκμετάλλευση των πόρων του ΕΣΠΑ, να ολοκληρώσει τους περιφερειακούς της πόλης δρόμους, δημιουργώντας ένα σύγχρονο οδικό περιβάλλον, το μεγαλύτερο τμήμα του εσωτερικού οδικού δικτύου βρίσκεται σε άθλια κατάσταση γεμάτο λακκούβες και μπαλώματα, τα πεζοδρόμια σε αρκετές περιπτώσεις είναι επικίνδυνα, ο φωτισμός στις γειτονιές τουλάχιστον υποτονικός και η δομή των ποδηλατοδρόμων δεν δίνει ολοκληρωμένη λύση, ώστε να επιλεγεί για την μετακίνηση των Δημοτών. Την ίδια στιγμή η ανυπαρξία δημοτικών παρκινγκ για, έστω και ολιγόωρη παραμονή αυτοκινήτων, η αναρχία στους χρόνους φορτοεκφόρτωσης, η τουλάχιστον χυδαία αντιμετώπιση όσον αφορά τη μετακίνηση των ΑΜΕΑ και οι απαράδεκτα μεγάλοι χρόνοι ολοκλήρωσης των έργων κάνουν την κατάσταση εκρηκτική. Τα «γιατί» και «πως» αφέθηκε η πόλη «καθηλωμένη» προφανώς, αποτελούν αντικείμενο ελέγχου των δημοτών, το μείζον όμως είναι το πως θα αλλάξει η σημερινή κατάσταση.
Έτσι πιστεύω ότι στην πόλη μας απόλυτη προτεραιότητα θα πρέπει να δοθεί στην επανεξέταση των σχεδίων/στρατηγικών κινητικότητας με την εφαρμογή ενός εκτεταμένου προγράμματος ασφαλτοστρώσεων, ανακατασκευής πεζοδρομίων/ποδηλατοδρόμων και εκσυγχρονισμού του αστικού φωτισμού. Για όλα αυτά, αλλά και για την εξεύρεση χώρων δημοτικών παρκινγκ και τον ανασχεδιασμό διαδρομών ΑΜΕΑ η «επιστράτευση» του ΤΕΕ είναι απαραίτητη.
Ακόμη και το περπάτημα απαιτεί έναν νέο τρόπο σκέψης για τη Λάρισα, με την τάση που επικρατεί πανευρωπαϊκά στον σύγχρονο πολεοδομικό σχεδιασμό, να περιστρέφεται γύρω από τη δυνατότητα πρόσβασης του δημότη σε σημαντικούς προορισμούς μέσα σε 15 λεπτά, κάτι που στη πόλη μας είναι απολύτως εφικτό.
Εν κατακλείδι παρόλο που τα τελευταία χρόνια η αστική αλλαγή επικεντρώνεται συχνά στο περιβάλλον, την κοινωνική δικαιοσύνη και την τεχνολογική καινοτομία, είναι σημαντικό να θυμόμαστε ότι οι τεχνικές υποδομές αποτελούν θεμελιώδη πρόκληση που πρέπει να αντιμετωπιστεί. Είναι το θεμέλιο πάνω στο οποίο πρέπει να δομηθούν οι φιλοδοξίες της έξυπνης πόλης. Και αυτό σημαίνει ότι οποιαδήποτε δέσμευση σε μια ατζέντα έξυπνης πόλης πρέπει να θέσει τις υποδομές στο επίκεντρο.
