Έχετε φανταστεί ποτέ αυτοκίνητο χωρίς προσκέφαλο; Κι όμως, αυτός ήταν ο κανόνας μέχρι τη δεκαετία του 1960. Αυτή είναι η ιστορία της γυναίκας πίσω από το προσκέφαλο: της Margit Engellau.
Το Volvo P1800 S, ένα από τα πρώτα μοντέλα με προσκέφαλο.
Ο Hans Hedberg, διευθυντής κληρονομιάς της Volvo Cars, στέκεται σε ένα ανακαινισμένο υπόστεγο στο Arendal, Hisingen. Το υπόστεγο συνδέεται με το Μουσείο της Volvo, το οποίο σύντομα θα μεταφερθεί στο World of Volvo. Πρόκειται για το νέο, φιλόδοξο κέντρο εμπειρίας της Volvo Cars, το οποίο θα ανοίξει τις πόρτες του στο κέντρο του Γκέτεμποργκ της Σουηδίας, στις αρχές του 2024.
Δίπλα στον Hans βρίσκεται ένα όμορφο, μπλε Volvo P1800 S του 1968. Ένα άπειρο μάτι δεν θα παρατηρούσε τίποτα ασυνήθιστο στο αυτοκίνητο, αλλά το συγκεκριμένο μοντέλο έχει ένα αξεσουάρ που κανένα άλλο αυτοκίνητο στον κόσμο δεν είχε στα τέλη της δεκαετίας του 1960: το προσκέφαλο.
Το 1956, ο Gunnar Engellau ανέλαβε τη θέση του Διευθύνοντος Συμβούλου της Volvo Cars έχοντας υψηλές φιλοδοξίες για την εταιρεία: Την κατάκτηση της αγοράς των ΗΠΑ, με περισσότερα μοντέλα και ασφαλέστερα αυτοκίνητα. Όταν ο Gunnar ανέλαβε τη Volvo Cars, η εταιρεία κατασκεύαζε 31.000 αυτοκίνητα ετησίως. Όταν αποχώρησε από αυτήν τη θέση το 1971, ο αριθμός ξεπερνούσε τα 205.000. Η Volvo Cars είχε γίνει παγκόσμιος κατασκευαστής αυτοκινήτων υπό την ηγεσία του.
Η σύζυγος του Gunnar, η Margit Engellau, ήταν φυσιοθεραπεύτρια στο νοσοκομείο Sahlgrenska του Γκέτεμποργκ και ερχόταν καθημερινά σε επαφή με ασθενείς που τραυματίζονταν σε τροχαία ατυχήματα. Εκείνη την εποχή, ο τραυματισμός του αυχένα τύπου «whiplash» δεν είχε καθιερωθεί ακόμη ως έννοια και ο κόσμος δεν είχε κατανοήσει πλήρως τις συνέπειες της απότομης κίνησης του κεφαλιού από το ένα άκρο στο άλλο.
«Η Margit Engellau περιέθαλπε πολλούς ασθενείς που είχαν τραυματιστεί σε τροχαία», λέει ο Hans. «Τα Σαββατοκύριακα, δειπνούσε με τον σύζυγό της και άλλα άτομα από τη Volvo Cars και μοιραζόταν μαζί τους τις εμπειρίες της από το νοσοκομείο. Είχε αντιληφθεί ότι για να προστατεύονται καλύτερα οι αυχένες και τα κεφάλια των επιβατών, κάτι έπρεπε να αλλάξει στα αυτοκίνητα. Σήμερα, όταν κοιτάζουμε πίσω και αναγνωρίζουμε πόσο πρωτοπόρα ήταν η Volvo Cars όσον αφορά την ασφάλεια στα τροχαία ατυχήματα, πρέπει να θυμόμαστε τη συμβολή της Margit.»
Την περίοδο κατά την οποία ο Gunnar Engellau διετέλεσε Διευθύνων Σύμβουλος της Volvo Cars, έγιναν πολλά σημαντικά βήματα για την αύξηση της ασφάλειας. Το 1959, η Volvo Cars έγινε η πρώτη αυτοκινητοβιομηχανία στον κόσμο που τοποθέτησε ζώνες ασφαλείας τριών σημείων στα αυτοκίνητά της ως βασικό εξοπλισμό (Amazon και PV 544). Δύο χρόνια νωρίτερα, οι πελάτες είχαν ήδη τη δυνατότητα να παραγγείλουν ζώνες στο μοντέλο Amazon ως επιπλέον εξοπλισμό.
Η επόμενη σημαντική καινοτομία ήταν το κάθισμα της Volvo, το οποίο κυκλοφόρησε το 1965: ένα μοναδικό κάθισμα αυτοκινήτου με υποστήριξη της οσφυϊκής χώρας και γέμιση από μαλακό πλαστικό αφρό που αναπτύχθηκε με τη βοήθεια «ιατρικής τεχνογνωσίας».
«Το κάθισμα της Volvo ήταν ένα θαύμα τεχνολογίας, εργονομίας και ασφάλειας», λέει ο Hans. «Αυτό ήταν πολύ σημαντικό για τη Volvo. Κανένα άλλο αυτοκίνητο δεν είχε ρυθμιζόμενο στήριγμα της μέσης εκείνη την εποχή. Ξαφνικά, οι οδηγοί μπορούσαν να κάθονται άνετα χωρίς να κουράζονται. Η δυνατότητα να καθόμαστε με ασφάλεια και άνεση σε ένα αυτοκίνητο Volvo εξακολουθεί να είναι πολύ σημαντική για εμάς στη Volvo Cars.»
Μαζί με την κυκλοφορία του καθίσματος της Volvo, δημιουργήθηκαν τα πρώτα σχέδια ενός προσκέφαλου που μπορούσε εύκολα να τοποθετηθεί στο κάθισμα. Είναι ενδιαφέρον ότι το νέο προσκέφαλο ήταν διαθέσιμο αρχικά ως στοιχείο άνεσης και όχι ως εξοπλισμός ασφαλείας.
Ο Hans Hedberg ανοίγει την πόρτα στο μπλε Volvo P1800 S. Ανήκε στον Gunnar Engellau. Η Margit Engellau είχε ένα παρόμοιο, αλλά σε ανοιχτό χρυσαφί με καφέ επένδυση. Τα δύο αυτοκίνητα ειδικής παραγγελίας, το Gunnar και το Margit, ανήκουν σήμερα στη Volvo Cars και μπορείτε να τα δείτε στο Μουσείο της Volvo.
«Το Gunnar το οδηγούσε ο Gunnar Engellau μέχρι το 1975», εξηγεί ο Hans. «Έχω κάνει test drive με πολλά αυτοκίνητα P1800 όλα αυτά τα χρόνια, αλλά κανένα δεν είναι τόσο ωραίο στην οδήγηση όσο αυτό. Τόσο το Gunnar όσο και το Margit είναι πρωτότυπα, βελτιστοποιημένα για να είναι όσο το δυνατόν πιο άνετα στην οδήγηση, με μεγάλα καρμπιρατέρ, πιο ισορροπημένο σασί και ρυθμισμένα στην εντέλεια τόσο στις μεγάλες όσο και στις μικρές τους λεπτομέρειες. Έχουν επίσης μια φιλοσοφία ασφάλειας που ήταν πολύ πρωτοποριακή για την εποχή της, με επιπλέον προβολείς και μια πρώιμη παραλλαγή των υαλοκαθαριστήρων για τους προβολείς. Και, φυσικά, το προσκέφαλο.»
Από το 1970 και μετά, όλα τα εμπρός καθίσματα των αυτοκινήτων Volvo είχαν προσκέφαλα ως βασικό εξοπλισμό – ένα ακόμα σημαντικό ορόσημο.
Η ιστορία της Margit Engellau έχει ειπωθεί στο παρελθόν, αλλά όχι όσο συχνά θα έπρεπε, σύμφωνα με τον Hans Hedberg. Σε μια ξεχασμένη διαφήμιση της Volvo από το 1993, η Margit συναντά ασθενείς στο νοσοκομείο Sahlgrenska. Η διαφήμιση τελειώνει με τη φράση, «Μπορεί να μην έχετε ακούσει ποτέ για τη Margit Engellau, αλλά ίσως να έχετε δει το μνημείο που χτίστηκε για αυτήν», πριν εμφανιστεί ένα κόκκινο Volvo 960 με το μήνυμα: οδηγείτε με ασφάλεια.
«Είναι μια ωραία ιστορία: το γεγονός ότι η ιδέα πίσω από ένα από τα πιο σημαντικά χαρακτηριστικά ασφαλείας μας προήλθε από αυτήν τη γυναίκα και ότι εφαρμόστηκε για πρώτη φορά στο Volvo P1800, το πιο όμορφο από όλα τα μοντέλα της Volvo. Μια καταπληκτική συγκυρία», καταλήγει ο Hans.
Δυστυχώς, η Margit Engellau έφυγε από τη ζωή το 1981, συνεχίζει όμως να σώζει ζωές μέσω των καινοτόμων ιδεών της.
