Του Γρηγόρη Παπαχαραλάμπους
Παρά τα θολά σύνορά της, η Ευρώπη αποτελεί μια ολοκληρωμένη γεωγραφική πραγματικότητα. Εντός της ΕΕ, παρά τα προβλήματα ολοκλήρωσης, ένα μεγάλο μέρος της Ευρώπης δημιουργεί μια πολιτική πραγματικότητα από χρόνο σε χρόνο. Αυτό βασίζεται ουσιαστικά στις ταμειακές ροές, στους κοινούς κανόνες και αξίες και στην οριοθέτηση της από τον έξω κόσμο. Παρόλα αυτά μια δυνητικά ισχυρότερη βάση όπως η δημιουργία μιας κοινής ευρωπαϊκής ταυτότητας εξακολουθεί να είναι ανεπαρκώς ανεπτυγμένη. Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία και η επιθετικότητα της Κίνας θα μπορούσαν να επιταχύνουν αυτόν τον σχηματισμό ταυτότητας, μένουν όμως αρκετά να γίνουν ακόμη Και ενώ οι διαδικασίες εμβάθυνσης κινούνται με –μάλλον- αργούς ρυθμούς, η κινητικότητα γύρω από την διεύρυνση συνεχίζεται με πολλά κράτη να προετοιμάζονται για τη συμμετοχή τους στην Ευρωπαϊκή Ένωση που από Ένωση των 27 οδηγείται (?) σε Ένωση των 35.
Είναι γεγονός ότι η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει αυξηθεί σταθερά από την ίδρυσή της μέχρι σήμερα ξεκινώντας από 6 κράτη-μέλη και φτάνοντας σήμερα στα 27. Βέβαια το διαχρονικό δίλλημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης από τα εμβρυικά ακόμα χρόνια της θεμελίωσης της, είναι αυτό της διεύρυνσης ή/και της εμβάθυνσης. Οι συζητήσεις και προτάσεις σχετικά με την δυνατότητα αποτελεσματικής και ουσιαστικής συνύπαρξης των δύο τάσεων συνεχίζονται έχοντας φέρει την ΕΕ πολλές φορές σε αμηχανία.
Βέβαια η δήλωση των Αρχηγών των Κρατών-Μελών στην τελευταία Σύνοδο του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου στη Γρανάδα δεν αφήνει περιθώρια αμφισβητήσεων: “Η διεύρυνση αποτελεί γεωστρατηγική επένδυση στην ειρήνη, την ασφάλεια, τη σταθερότητα και την ευημερία. Αποτελεί κινητήρια δύναμη για τη βελτίωση των οικονομικών και κοινωνικών συνθηκών στις οποίες διαβιούν οι ευρωπαίοι πολίτες, τη μείωση των ανισοτήτων μεταξύ των χωρών και πρέπει να προωθεί τις αξίες στις οποίες βασίζεται η Ένωση. Ενόψει της προοπτικής μιας ακόμα πιο διευρυμένης Ένωσης, τόσο η ΕΕ όσο και τα μελλοντικά κράτη μέλη πρέπει να είναι έτοιμα”. Αξίζει να σημειωθεί ότι προκειμένου να ενταχθούν πραγματικά στην ΕΕ, οι υποψήφιες χώρες πρέπει να πληρούν ορισμένες οικονομικές και πολιτικές προϋποθέσεις, τα λεγόμενα «κριτήρια της Κοπεγχάγης». Ως εκ τούτου, τα νέα κράτη μέλη πρέπει να συμμορφωθούν με τις ακόλουθες προϋποθέσεις:
Δημοκρατία, κράτος δικαίου, θεσμική σταθερότητα, σεβασμός και προστασία των μειονοτήτων και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων
Λειτουργούσα οικονομία της αγοράς
Θέσπιση των κοινοτικών κανόνων και προτύπων που αποτελούν το σύνολο του δικαίου της ΕΕ
Πως διαμορφώνεται όμως σήμερα η κατάσταση μετά το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο στη Γρανάδα ? Ποιες χώρες είναι υποψήφιες για ένταξη στην ΕΕ ?
Τουρκία: Στην Τουρκία χορηγήθηκε καθεστώς υποψήφιας χώρας το 1999. Έξι χρόνια αργότερα, οι διαπραγματεύσεις επαναλήφθηκαν. Το 2016, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε υπέρ της αναστολής των διαπραγματεύσεων για την προσχώρηση της Τουρκίας στην ΕΕ προς το παρόν λόγω οπισθοδρόμησης στη δημοκρατία, τα θεμελιώδη δικαιώματα, το κράτος δικαίου και την ανεξαρτησία της δικαστικής εξουσίας.
Μαυροβούνιο: Αναγνωρίστηκε για πρώτη φορά ως επίσημο κράτος από την ΕΕ το 2006, και έγινε υποψήφιο κράτος για ένταξη στην Ευρωπαϊκή Ένωση τέσσερα χρόνια αργότερα. Οι διαπραγματεύσεις για την προσχώρηση του Μαυροβουνίου στην ΕΕ συνεχίζονται από το 2012.
Σερβία: Το 2009, η Σερβία υπέβαλε επίσημα αίτηση ένταξης στην ΕΕ. Είχε προηγηθεί η έκδοση υπόπτων για εγκλήματα πολέμου το 2008 στο διεθνές δικαστήριο της Χάγης, την οποία είχε ήδη ζητήσει η ΕΕ το 2005. Από το 2012, η χώρα έχει το καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη στην ΕΕ χώρας και οι διαπραγματεύσεις συνεχίζονται.
Βόρεια Μακεδονία: Στα τέλη του 2005, η Βόρεια Μακεδονία έλαβε καθεστώς υποψήφιας προς ένταξη χώρας στην ΕΕ. Το 2009, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνέστησε την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων με τη χώρα. Οι διαπραγματεύσεις εξαρτήθηκαν από επείγουσες μεταρρυθμίσεις και επιτεύχθηκε πολιτική συμφωνία το 2020.
Αλβανία: Η Αλβανία είναι επίσημα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ από το 2014. Πέντε χρόνια νωρίτερα, η χώρα είχε ήδη υποβάλει αίτηση ένταξης στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Ουκρανία: Από τον Ιούνιο του 2022, είναι επίσημα υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ.
Μολδαβία: Αναγνωρίστηκε ως υποψήφια χώρα μαζί με την Ουκρανία τον Ιούνιο του 2022.
Η Βοσνία-Ερζεγοβίνη ορίστηκε υποψήφια για ένταξη στην ΕΕ τον Δεκέμβριο του 2022. Λίγους μήνες νωρίτερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είχε κάνει σύσταση στους αρχηγούς κυβερνήσεων των κρατών της ΕΕ.
Με δεδομένα τα ανωτέρω γίνεται σαφές ότι η Χώρα μας αλλά και η περιοχή μας, που λόγω των έκτακτων συνθηκών θα χρειαστεί ιδιαίτερη χρηματοδοτική στήριξη, θα επηρεαστούν από την πιθανή ολοκλήρωση των διαδικασιών εισόδου κάποιων από τα ανωτέρω κράτη, τα οποία προφανώς θα επιδιώξουν να αντλήσουν μεγάλα ποσά από τα διαρθρωτικά ταμεία στο πλαίσιο της διαδικασίας εναρμόνισης τους.
Εγρήγορση λοιπόν, ενημέρωση για τις Ευρωπαϊκές εξελίξεις, συνεχής διεκδίκηση και δομημένη προετοιμασία, ώστε να μην βρεθούμε σε δύσκολες καταστάσεις.
