Του Ηλία Παπαγεωργιάδη*
Αντί να πληρώνουμε πιο γρήγορα φόρους επί πραγματικών κερδών, πληρώνουμε αργότερα φόρους για ό,τι κερδίσαμε και ό,τι ίσως κερδίσουμε στο μέλλον…
Οι λογιστές είναι ένας κλάδος επαγγελματιών που σέβομαι πάρα πολύ και θεωρώ ότι κανένας άνθρωπος του επιχειρείν δεν μπορεί να πάει μπροστά χωρίς να έχει στο πλευρό του σωστό λογιστή, δικηγόρο (και ίσως και μηχανικό, σύμβουλο επιχείρησης και φυσικά γιατρούς). Υπάρχει όμως ένα θέμα που φαίνεται ότι αρκετοί λογιστές έχουν αναγκαστεί να βαφτίζουν «το κρέας ψάρι» και να δικαιολογούν τα αδικαιολόγητα: Η προκαταβολή φόρου!
– «Έλα μωρέ, θα συμψηφιστεί με την επόμενη χρονιά» (που θα πληρώσεις προκαταβολή για τη μεθεπόμενη)
– «Εντάξει, πώς κάνεις έτσι, μία χρονιά είναι» (αν όμως του πεις «οκ, δώσε μου το 80% του φόρου που πλήρωσες στο κράτος για 1 χρόνο και στα δίνω σε 12 μήνες, άτοκα» μάλλον δεν θα συμφωνήσει…)
– «Εντάξει, αφού έχεις κέρδη, θα δώσεις και κάτι» κλπ
Προσωπικά προτιμώ τον λογιστή που μου λέει «είναι λάθος, αλλά δυστυχώς συμβαίνει και δεν μπορούμε να το αποφύγουμε», μιας και στην ουσία ζούμε μία εντελώς παράλογη κατάσταση:
Το κράτος μας ζητάει προκαταβολή φόρου για την επόμενη χρονιά
Το κάνει επειδή υποβάλλουμε πάρα πολύ αργά (καλοκαίρι της επόμενης χρονιάς) τη φορολογική δήλωση για το προηγούμενο έτος και πληρώνουμε τους φόρους μας σε δόσεις, ακόμη πιο αργά
Έτσι, για να είναι «καλυμμένο» το κράτος μας ότι «πήρε κατ’ εκτίμηση κάτι και για το τρέχον έτος» (μην τυχόν και χαθούμε μετά), μας επιβάλλει την εντελώς άδικη και παράλογη προκαταβολή φόρου!
Μία αχρείαστη, «προληπτική» χημειοθεραπεία…
Στην Ελλάδα έχουμε φτάσει να περιμένουμε «πρώτα θα μειωθεί η φοροδιαφυγή και μετά να μειώσυμε τους φόρους», αντί να μειώσουμε τους φόρους για να μειωθεί η φοροδιαφυγή.
Διαχρονικά οι άνθρωποι του επιχειρείν αντιμετωπίζονται συλλήβδην ως φοροδιαφεύγοντες. Εκτός από την υψηλή φορολογία και τις πάσης φύσεως κρυφές και φανερές επιβαρύνσεις, καλούνται να πληρώσουν και την προκαταβολή φόρου για την επόμενη χρονιά. Το μέτρο αυτό πρότειναν στο παρελθόν οι γραφειοκράτες, έτσι ώστε «προληπτικά» να νιώσουν ασφάλεια ότι δεν θα προλάβει κάποιος να… ξεγελάσει την Εφορία και να μην αποδώσει τον φόρο του. Κάτι σα μία αχρείαστη «προληπτική» χημιοθεραπεία σε ασθενή που δεν τη χρειάζεται κατ’ ανάγκη, αλλά την επιβάλλει ο γιατρός του για να νιώσει ο ίδιος «καλυμμένος».
Έτσι σήμερα οι ιδιώτες στο επιχειρείν πληρώνουν προκαταβολή φόρου 55% (27,5% για το πρώτο έτος δραστηριότητάς τους), ενώ οι εταιρείες πληρώνουν 80% (40% για τα πρώτα τρία έτη δραστηριότητάς τους).
Δηλαδή κάποιος που οφείλει φόρο 3.000 Ευρώ, θα πληρώσει τελικά 4.650 Ευρώ και τα 1.650 Ευρώ θα συμψηφιστούν με την προκαταβολή της επόμενης χρονιάς, ενώ μία εταιρεία θα πληρώσει αντί για 3.000 Ευρώ το ποσό των 5.400 Ευρώ και τα 2.400 θα συμψηφιστούν και αυτά κλπ.
… με πολύ άσχημα αποτελέσματα
Επιβάλλοντας την προκαταβολή φόρου και συντηρώντας τη όλα τα χρόνια της οικονομικής κρίσης (που ακόμη δεν έχει τελειώσει, σε επιτήρηση παραμένουμε και σήμερα) το αποτέλεσμα ήταν να συμβάλλουμε στην καταστροφή της μεσαίας τάξης στην Ελλάδα. Όπως η χημιοθεραπεία έχει παρενέργειες, έτσι και η προκαταβολή φόρου + η υψηλή φορολογία δημιούργησε πολύ μεγάλα πρόβληματα (πηγή):
4.645.000 (!) φυσικά πρόσωπα και εταιρείες έχουν χρέη στην Εφορία, σχεδον 3 στους 4 ενεργούς πολίτες στον ιδιωτικό τομέα!
(Η φετινή αύξηση των οφειλετών κατά… 900.000 άτομα, μπορεί να είναι και προσωρινή, ελπίζω).
Από τους 4.645.000 (!) οφειλέτες οι 2.112.000 είναι «ανοιχτοί σε κατασχέσεις καταθέσεων και περιουσιακών στοιχείων», ενώ σε άλλους 1.520.000 οφειλέτες έχουν ήδη επιβληθεί τέτοια αναγκαστικά μέτρα…
Τα χρέη στο δημόσιο έφτασαν τα 107 δις Ευρώ, με τα 80,7 δις να θεωρείται ότι μπορούν να εισπραχθούν.
Πόσα όμως εισπράχθηκαν το 2023, μετά από μεγάλη φορολογία και προκαταβολή φόρου; 5,4 δις Ευρώ…
(Αν προσθέσουμε τα χρέη σε ασφαλιστικά ταμεία και τράπεζες, η κατάσταση γίνεται πολύ χειρότερη…)
Διαβάζοντας όλα τα παραπάνω καταλαβαίνει κανείς πως έχουμε μία υγιή παραγωγική βάση, που θα δουλέψει και θα βγάλει κέρδη / θα μεγαλώσει / θα δυναμώσει / θα πληρώσει φόρους / θα σηκώσει και την Ελλάδα πιο ψηλά; Ή έχουμε μία κοινωνία που οδηγείται σε στάση πληρωμών;
– «Άσε μας, ρε Ηλία, όλοι φοροδιαφεύγουν και για αυτό οι φόροι μένουν ανείσπρακτοι, οι Έλληνες έχουν λεφτά» μπορεί να σκέφτεσαι διαβάζοντας όλα αυτά. Σωστά, φαίνεται να είναι πολλοί αυτοί που φοροδιαφεύγουν και δουλειά του κράτους είναι να τους πιάσει.
Πώς θα κάνουμε τους πάντες να πληρώνουν τις υποχρεώσεις τους; Με μεγάλους φόρους και βαρειά προκαταβολή φόρου; Ή έτσι πιάνουμε όσους δεν μπορούν να ξεφύγουν και δίνουμε πλεονέκτημα στους «πιο ευέλικτους»;
40+ χρόνια ακολουθούμε τον ίδιο δρόμο της υψηλής φορολογίας, δεν πιάνουμε έτσι τη φοροδιαφυγή και συνεχίζουμε…
(Όλα αυτά τα στοιχεία δείχνουν ότι οι μεγάλοι φόροι στην πράξη δεν αυξάνουν τα έσοδα, όπως νομίζουν πολλοί. Αντίθετα μπλοκάρουν το ΑΕΠ, μιας και η πλειοψηφία πασχίζει να κρύψει έσοδα. Μπλοκάρουν το ΑΕΠ = δεν αυξάνεται πολύ = δεν πέφτει το % του χρέους μας προς το ΑΕΠ).
«Ασφυξία» στους μικρούς
Με τις τράπεζες «πρακτικά κλειστές» για τη συντριπτική πλειοψηφία των μικρομεσαίων, η αφαίμαξη ρευστότητας μέσω της προκαταβολής φόρου έχει κάνει ακόμη πιο «θνησιγενείς» τις νέες επιχειρήσεις, που στην πλειοψηφία τους συσσωρεύουν χρέη και κλείνουν στα 3 – 5 χρόνια. Όταν κάθε Ευρώ μετράει, όταν ο νέος / μικρός (και αγωνιστής σε όλες τις περιπτώσεις) προσπαθεί να ξεκινήσει κάτι και να σταθεί στα πόδια του, το να πληρώνει προκαταβολή φόρου για λεφτά που ίσως κερδίσει την επόμενη χρονιά έχει αποδειχθεί ότι συμβάλλει στην αποτυχία του.
Αντί να χρησιμοποιήσει τα χρήματά του για να αγοράσει μετρητοίς ( = πιο φθηνά) εμπορεύματα / να επενδύσει στη δουλειά του, τα καταθέτει στο κράτος και συχνά μαθαίνουμε από λογιστές για ανθρώπους που πλήρωσαν προκαταβολή φόρου, έκλεισαν και προσπαθούν να πάρουν πίσω τα χρήματά τους…
Και άλλα αποτελέσματα της προκαταβολής φόρου (και της υψηλής φορολογίας)
Όταν η φορολογία είναι μεγάλη και επί αυτής επιβάλλεται και προκαταβολή φόρου, κάποια στιγμή καταλήγουμε σε δυσάρεστες καταστάσεις…
6 – 7 στους 10 Έλληνες του ιδιωτικού τομέα δηλώνουν εισόδημα κάτω από 10.000 Ευρώ τον χρόνο, ενώ (αν δεν κάνω λάθος) 9 στους 10 δηλώνουν κάτω από 20.000 Ευρώ. Η κυβέρνηση όρισε ελάχιστα τεκμαρτά έσοδα και πρακτικά θα αυξηθεί θεαματικά η φορολογία σε όλους αυτούς, μαζί με την προκαταβολή φόρου τους.
Έτσι, πχ καποιος δηλώνει 9.900 Ευρώ, θεωρούμε ότι το εισόδημά του είναι 14.000 Ευρώ, του επιβάλλουμε φόρο 1.500 Ευρώ + προκαταβολή φόρου και τον ωθούμε να ψάχνει λύσεις για να το αποφύγει στο μέλλον ή τον κάνουμε να νιώθει ότι «ας μου πάρουν αυτά, θα γλυτώσω τα υπόλοιπα».
Για όλα αυτά γράφονται αναλύσεις στα ΜΜΕ, κατάρες και κατηγορίες στα social media, όμως δεν αλλάζει τίποτε στην πράξη…
Η Ελλάδα συνεχίζει να έχει ένα πανάκριβο κράτος, με κακές υπηρεσίες προς τους πολίτες του (οι εξαιρέσεις επιβεβαιώνουν τον κανόνα) και πολύ μεγάλη φορολογική επιβάρυνση…
Τι θα μπορούσε όμως να γίνει για την προκαταβολή φόρου;
Μήπως θα ήταν πιο δίκαιο να φέρναμε σιγά σιγά την πληρωμή φόρων πιο νωρίς, καταργώντας την προκαταβολή;
– «Ηλία, καλά όλα αυτά, όμως το κράτος μας δεν μπορεί να χάσει έσοδα! Μόνος σου το έγραψες πως έχουμε συγκεκριμένα περιθώρια ελιγμών, λόγω των μεγάλων μας χρεών κλπ»
Σωστά. Για αυτό και η πρότασή μου δεν είναι να χάσουμε έσοδα, αλλά να… ξεβολευτούμε, εμείς οι άνθρωποι του επιχειρείν και οι λογιστές μας!
1. Από εδώ και πέρα αναμένεται να κατατεθεί η πλειοψηφία των φορολογικών δηλώσεων για το 2023, περίπου 15 μήνες μετά το πρώτο τρίμηνο του έτους και 6 μήνες μετά το τέλος της χρονιάς!
2. Έτσι έχουν μάθει όλοι (λογιστές και πολίτες)… να «ψάχνουν τιμολόγια εξόδων» στο τέλος κάθε χρόνου… να κλείνουν το φορολογικό έτος με μεγάλη καθυστέρηση… να μαλώνουν οι λογιστές με τους πάσης φύσεως ασόβαρους που «χρωστάνε χαρτιά»…
3. Με την πρόοδο της τεχνολογίας και τις νέες τεχνικές της ΑΑΔΕ πολλά από αυτά έχουν μειωθεί / εκλείψει, όμως η μεγάλη καθυστέρηση παραμένει = η προκαταβολή φόρου συνεχίζει να καταβάλλεται, με άλλοθι ακριβώς αυτή την καθυστέρηση!
4. Την ίδια ώρα στη Ρουμανία κάθε εταιρεία υποβάλλει ισολογισμό κάθε τρίμηνο και καταβάλλει φόρο εντός 25 ημερών. Πχ για το πρώτο τρίμηνο (01.01-31.03) ο φόρος πληρώνεται ως τις 25.04, για το δεύτερο ως τις 25.07 και για το τρίτο ως τις 25.10. Τα πράγματα αλλάζουν για το 4ο τρίμηνο και το κλείσιμο του έτους, όπου γίνεται η εκκαθάριση της χρονιά; και υπάρχει μεγαλύτερο χρονικό περιθώριο, όμως με δεδομένο ότι έχουν οι πληρωθεί οι φόροι αμέσως, δεν υπάρχει προκαταβολή φόρου!
(Βέβαια οι Ρουμάνοι έχουν και ειδική χαμηλή φορολογία για τους μικρομεσαίους, διαλέγουν είτε 1 – 3% επί των εσόδων τους, ή 16% επί των κερδών, αλλά κατανοώ ότι εμείς στην Ελλάδα ακόμη δεν έχουμε καταλάβει ότι οι χαμηλοί φόροι κάνουν τον ιδιωτικό τομέα να δηλώνει όλα του τα έσοδα και κέρδη).
Αν λοιπόν στην Ελλάδα ξεκινάγαμε μία τέτοια διαδικασία, σε 3 ή 4 χρόνια, με σταδιακές μειώσεις και μηδενισμό προκαταβολής και πιο μικρές και τακτικές υποβολές ισολογισμών και καταβολές φόρων, τότε:
Δεν θα είχαμε άλλο την υποχρέωση της προκαταβολής φόρου, μιας και θα πληρώναμε πχ κάθε τρίμηνο.
Όλοι θα μάθαιναν να λειτουργούν οργανωμένα, μετά το πρώτο «ξεβόλεμα» = θα εκπαιδεύαμε σε πιο υγιή βάση τους ανθρώπους του επιχειρείν.
Θα πληρώναμε για αυτά που πραγματικά χρωστάμε, όχι για αυτά που ίσως στο μέλλον να κερδίσουμε.
Η φοροδιαφυγή θα αντιμετωπίζονταν καλύτερα, μιας και δεν θα υπήρχε τόσος πολύς χρόνος για «διορθωτικές κινήσεις». Όταν κλείνεις ισολογισμό κάθε τρίμηνο και πληρώνεις φόρο, τότε στενεύουν πολύ τα «περιθώρια»
Οι μικρομεσαίοι μας θα έπαιρναν ανάσα και θα είχαν καλύτερη ρευστότητα για να αντιμετωπίσουν τις τεράστιες προκλήσεις τους.
Το κράτος θα εισέπραττε νωρίτερα, με πιο λογικά επιχειρήματα.
Μετά το πρώτο σοκ των αλλαγών, οι λογιστές θα είχαν ευκολότερη δουλειά, μιας και δεν θα είχαν να αντιμετωπίσουν ένα… «χάος» στο τέλος του χρόνου, αλλά μία κατάσταση ήδη οργανωμένη.
– «Και αν προκύψουν κέρδη σε ένα τρίμηνο και ζημίες στο επόμενο;»
Θα συμψηφιστούν, όπως γίνεται με τον ΦΠΑ σήμερα. Όπως και να είναι, στο τέλος κάθε χρόνου θα βγαίνει το τελικό αποτέλεσμα και ο ισολογισμός.
Δεύτερη πρόταση: Η προκαταβολή φόρου να γίνει προαιρετική και να συνοδεύεται με μείωση φόρου
Αν αποφασίσουμε κάποτε ως κράτος να κτίσουμε μία σχέση εμπιστοσύνης με τους φορολογούμενους, τότε ίσως θα μπορούσαμε εναλλακτικά να δούμε και μία άλλη πρόταση:
Σταδιακά η προκαταβολή φόρου να γίνει προαιρετική
Να συνδυάζεται με έκπτωση φόρου για την επόμενη χρονιά
Πχ όποιος πληρώνει 33% προκαταβολή φόρου την επόμενη χρονιά να έχει φόρο 21% αντί για 22%, αν πληρώσει 66% να έχει φόρο 20% και αν πληρώσει 100% να έχει φόρο 100% (αντίστοιχες μειώσεις μπορούν να ισχύουν και για άλλες κλίμακες φορολόγησης)
Με αυτόν τον τρόπο θα ήξερε ο φορολογούμενος ότι δεν εξαναγκάζεται να πληρώσει κάτι που δεν χρωστάει, αλλά αν το κάνει τότε θα επωφεληθεί οικονομικά, δανείζοντας το κράτος.
– «Και γιατί να χάσουμε ένα σίγουρο έσοδο για κάτι αβέβαιο, που θα χρειαστεί να δώσουμε έκπτωση για να το εισπράξουμε;» μπορεί να σκεφθούν διάφοροι άνθρωποι που δεν έχουν κάνει ποτέ δικιά τους δουλειά.
Γιατί το να σέβεσαι τον φορολογούμενο είναι το πρώτο βήμα προς την οικοδόμηση μίας σοβαρής σχέσης μαζί του, αυτής που λες ότι θέλεις να αντιγράψεις από τις άλλες χώρες.
Οι μικρομεσαίοι δεν χρειάζονται «μείωση εργοδοτικών εισφορών κατά 1%»
Σταδιακή εξάλειψη της προκαταβολής φόρου χρειάζονται, για να ανασάνουν οικονομικά
Σήμερα στην Ελλάδα συζητάμε και πάλι για τη «μείωση των εργοδοτικών εισφορών κατά 0,5 – 1%», όπως ζητάνε οι μεγάλοι εργοδότες στη χώρα μας. Καλή είναι και χρήσιμη, όμως δεν είναι η προτεραιότητα για τους εκατοντάδες χιλιάδες μικρομεσαίους μας, που απασχολούν την πλειοψηφία των εργαζομένων.
Για αυτούς είναι πιο σημαντική η σταδιακή εξάλειψη της προκαταβολής φόρου, για να ανασάνουν οικονομικά και να αποκτήσουν καλύτερες χρηματοοικονομικές ροές, παρά το να πληρώσουν πχ 10 Ευρώ τον μήνα λιγότερα για τον υπάλληλό τους.
Η προσέγγισή μου δεν είναι απλά να καταργηθεί η προκαταβολή φόρου, κάτι δύσκολο για την Ελληνική οικονομία ενόψει και του 2032, του έτους σταθμού για το χρέος μας, αλλά με σταδιακή αλλαγή του χρόνου πληρωμής των φόρων να οδηγηθούμε στο ίδιο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, σε πολύ πιο δίκαιη βάση.
(Και μη μου πεις ότι υπάρχουν λεπτομέρειες που πρέπει να ελεγχθούν κλπ. Εννοείται πως υπάρχουν, άλλωστε δεν έχω πρόσβαση σε όλα τα στοιχεία του υπουργείου Οικονομικών).
Η προκαταβολή φόρου είναι παράλογη, στην πράξη άδικη και στρεβλώνει το επιχειρηματικό περιβάλλον, εις βάρος των πιο αδύναμων. Για αυτό και η σταδιακή κατάργησή της θα είναι ένα καθαρά αναπτυξιακό μέτρο, μιας και θα δώσει δύναμη στους μικρομεσαίους μας.
Αν υπάρχει άλλη, καλύτερη πρόταση, εννοείται πως έχει νόημα να την προτάξουμε. Σημασία όμως έχει να μη μείνουμε άπραγοι, την ώρα που η ρευστότητα στην αγορά (εκτός τουρισμού και εξαιρέσεων) μειώνεται επικίνδυνα…
ΥΓ. Φίλε λογιστή, δεν είναι κακό πράγμα η εξέλιξη και το ξεβόλεμα. Αν σου έλεγα πριν 10 χρόνια ότι θα έχεις ζήσει τόσες αλλαγές στο επάγγελμά σου, δεν θα με πίστευες… και μη μου πεις ότι «είναι δύσκολο», γιατί οι συνάδελφοί σου στη Ρουμανία το θεωρούν εύκολο (ενώ θεωρούν δύσκολο το καθεστώς των προσυμπληρωμένων δηλώσεων ΦΠΑ που θα ξεκινήσει σύντομα και εκεί, κάτι που για εσένα πλέον είναι απλό…)
Καλύτερα οι πελάτες σου να εκπαιδευθούν σε ένα πιο υγιές και ξεκάθαρο επιχειρηματικό περιβάλλον, την ώρα που θα γλυτώσουν και από τον βραχνά της προκαταβολής φόρου.
Εσύ τι γνώμη έχεις;
Μαζί, πιο δυνατοί
Ηλίας
*Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης διευθύνει τον όμιλο εταιρειών MORE, έχει εταιρεία ανάπτυξης ακινήτων και ταυτόχρονα συμβουλεύει 300+ επενδυτές και μικρομεσαίους επιχειρηματίες στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Ρουμανία. Στις 30.11 και 01.12.2024 οργανώνει στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών τη μεγάλη ετήσια εκδήλωσή του «Ελλάδα 2025. Επιχειρείν, Ακίνητα, Επενδύσεις»