Μια ξεχωριστή βραδιά κάτω από το φως της πανσελήνου του Αυγούστου έζησαν χθες πλήθος Λαρισαίων στον αύλειο χώρο της Δημοτικής Πινακοθήκης. Η εκδήλωση ήταν αφιερωμένη στον δωρητή της Γ.Ι. Κατσίγρα.
Πριν την έναρξη της εκδήλωσης χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Λαρισαίων κ. Θανάσης Μαμάκος. Καλωσόρισε τον κόσμο «σε μια βραδιά ιδιαίτερη, αφιερωμένη κατ’ αρχάς στον αείμνηστο Λαρισαίο γιατρό και μέγα ευεργέτη της πόλης, τον Γεώργιο Κατσίγρα, δημιουργό της Πινακοθήκης και του Μουσείου που φέρει το όνομά του. Μια βραδιά αφιερωμένη και στην πλούσια παράδοση του Ελληνισμού, που βρίσκει γόνιμο έδαφος στην πόλη μας, τη Λάρισα, η οποία αποτέλεσε και αποτελεί σταυροδρόμι πολιτισμών και εθίμων».
«Η Δημοτική Πινακοθήκη Λάρισας είναι από τα πιο σημαντικά κύτταρα Πολιτισμού όχι μόνον στην Ελλάδα, αλλά και στο εξωτερικό. Με συνέργειες, συνεργασίες, κοινές δράσεις των δομών μας στοχεύουμε στην ενίσχυση της εξωστρέφειας, τη συνεχή ανάπτυξη και προβολή της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.
Αυτόν τον στόχο υπηρετούμε με τον στρατηγικό σχεδιασμό και τις κατευθύνσεις που έχουμε οραματιστεί και υλοποιούμε, ως Δημοτική Αρχή, βήμα-βήμα».
Ευχαρίστησε «το Σύλλογο Ανατολικής Ρωμυλίας Ν.Λάρισας, τους μουσικούς: Φανή Μπαρμπή, Γιώργο Δεληγιάννη, Ρήγα Μακρόπουλο, Απόστολο Κουνή και Ζήση Γεωργαλιό, για το πολύ όμορφο μουσικό ταξίδι που μας έχουν ετοιμάσει για απόψε, καθώς και τη Σχολή Μπαλέτου της Μάχης-Ιωάννας Λαγού για το χορευτικό δρώμενο».
«Τα τραγούδια, οι μύθοι και οι παραδόσεις μας πάντοτε είχαν μια ιδιαίτερη σύνδεση με το φεγγάρι, που έχει αγαπηθεί και μνημονευθεί όσο κανένα άλλο ουράνιο σώμα, με την επιβλητική μορφή της πανσελήνου να συντροφεύει και να φωτίζει τα όνειρα και τις προσδοκίες μας για την επόμενη μέρα» κατέληξε.
Η αντιπρόεδρος της Δημοτικής Πινακοθήκης – Μουσείου Γ.Ι.Κατσίγρα κα Κατερίνα Κόσσυβα αναφέρθηκε στην παράδοση των πολιτιστικών εκδηλώσεων την ημέρα του αυγουστιάτικου φεγγαριού: «Σήμερα όλοι οι αρχαιολογικοί χώροι και τα μουσεία της Ελλάδας παραμένουν ανοιχτά και πραγματοποιούν πολιτιστικές εκδηλώσεις. Ο θεσμός των ανοιχτών αρχαιολογικών χώρων κάτω από το ολόγιομο φεγγάρι, ξεκίνησε το 1996 από το υπουργείο Πολιτισμού και από τότε συνεχίζεται ανελλιπώς μέχρι σήμερα. Έτσι εκτός από το ολόγιομο φεγγάρι του Αυγούστου, που είναι το μεγαλύτερο και το πιο φωτεινό φεγγάρι του καλοκαιριού, ο κόσμος θα έχει την ευκαιρία να βρεθεί σε χώρους που δεν επισκέπτεται συχνά και να παρακολουθήσει ξεχωριστές πολιτιστικές εκδηλώσεις. Το φεγγάρι γεμίζει και στήνει το ιδανικό σκηνικό για τις τελευταίες συναυλίες του καλοκαιριού. Το τέλειο σχήμα του κύκλου της πανσελήνου σχετίζεται με την ολότητα, την ολοκλήρωση και την ισχύ. Αυτό είναι και το νήμα που τη συνδέει με την τέχνη. Γιατί η τέχνη ως πολιτιστική έκφραση τείνει στην ολοκλήρωση της ανθρώπινης ύπαρξης».
«Η Πινακοθήκη μας» πρόσθεσε » συμμετέχει ενεργά σε όλα τα πολιτιστικά γεγονότα με σκοπό να γίνει πράξη το αίτημα για ένα Μουσείο ανοιχτό στην κοινωνία.
Xαρά σ’εκειόν που έμαθε τ’αστέρια να ρωτάει
με το φεγγάρι να μιλεί, τα γνέφη να νογάει,
λέει ένα λαικό δίστιχο.
Πράγματι η επικοινωνία με τη μαγεία του φεγγαριού ήταν ένα προνόμιο χαρισματικό για όλους τους κατοίκους της γης, σ’ όλες τις εποχές.
Το φεγγάρι, λαμπρό ή μαγικό, χάρτινο, αργυρό είλκυε πάντα την προσοχή των ανθρώπων. Γιατί μπορεί ο ήλιος να είναι ο πανεπόπτης του ηλιακού μας συστήματος και η πηγή της ζωής στη γη, η σελήνη όμως αποτελεί το σύμβολο της γονιμότητας. Τα δυο μαζί, ο αρσενικός φωτεινός ήλιος και το θηλυκό ετερόφωτο φεγγάρι εποπτεύουν από ψηλά τη ζωή στη γη. Το φεγγάρι μαγεύει με το χλωμό του φως, δημιουργεί ατμόσφαιρα υποβλητική μέσα στη σκοτεινή απεραντοσύνη της νύχτας. Ενώ ο ήλιος είναι η ζωή, το απαραίτητο, το χρήσιμο, η λογική, η σελήνη είναι η ομορφιά, η φαντασία, το όνειρο.
Η Σελήνη φέρνει σε επαφή τον άνθρωπο με την απόκρυφη όψη της ζωής, αυτή που βρίσκεται πίσω από τα όσα αντιλαμβάνονται οι αισθήσεις μας. Είναι το αρχέτυπο της αιώνιας θηλυκής δύναμης, είναι η Θεϊκή Μητέρα, η μήτρα, η πηγή κάθε εκδήλωσης του φυσικού κόσμου.
Ο άνθρωπος όλων των εποχών και οποιασδήποτε φυλής στάθηκε με δέος και έκσταση μπροστά στο φαινόμενο του έναστρου ουρανού και προσπάθησε να εξηγήσει το μυστήριο των αστρικών κινήσεων. Παρακολουθεί τις κινήσεις της Σελήνης, εμβαπτίζεται στην έντονη μαγική της ατμόσφαιρα, βιώνει τις επιρροές της και προσπαθεί να προβλέψει, να «μαντέψει» τι θα συμβεί στη ζωή του.
Ήταν γνωστές από την αρχαιότητα οι μάγισσες της Θεσσαλίας. Την καλή μάγισσα την αναγνώριζαν από τη δύναμη που ασκούσε στο φεγγάρι. Έλεγαν πως οι πιο άξιες και δυνατές μπορούσαν να το κατεβάσουν στη γη και να το κάνουν να πραγματοποιήσει αυτό που ζητούσαν.
Αλλά και στα δημοτικά μας τραγούδια είναι έντονη η παρουσία και η μαγεία του φεγγαριού. Η φεγγαρολουσμένη κόρη συνδέεται με την απόλυτη ομορφιά και το κάλλος.
Πολλοί επώνυμοι ποιητές ύμνησαν τη μαγεία του φεγγαριού.
Απόψε,
με χρυσές αχτίδες του φεγγαριού θα γλυκάνω τα χείλη σου, λέει ο ερωτευμένος νέος στην αγαπημένη του
Απόψε
με τις αχτίδες του φεγγαριού θα στολίσω τον ύπνο σου, λέει η μάνα στο βρέφος που νανουρίζει
Απόψε,
με τις χρυσές αχτίδες του φεγγαριού θα καλύψω την ασχήμια της γης, λέει ο ποιητής και καλλιτέχνης.
Ποιος από μας δεν τραγούδησε τα γνωστά τραγούδια του φεγγαριού «Πάμε μια βόλτα στο φεγγάρι», το «χάρτινο το φεγγαράκι», το «θα πιω απόψε το φεγγάρι» με τον υπέροχο στίχο «σκέψου τι όμορφη που θάσαι με το φεγγάρι στα μαλλιά» και πολλά άλλα…»
Τέλος κάλεσε τους παρευρισκομένους να ζήσουν μια ξεχωριστή βραδιά τιμώντας τη μνήμη του δωρητή της Πινακοθήκης Γεωργίου Κατσίγρα «που χάρισε στην πόλη αυτό το προνόμιο, να ζει και να απολαμβάνει τη χαρά της καλλιτεχνικής δημιουργίας».
Στη συνέχεια η κα Τάνια Μεχτερίδου, πρόεδρος του Συλλόγου «Η Αν. Ρωμυλία Ν. Λάρισας» αναφέρθηκε στους πρόσφυγες της Ανατολικής Ρωμυλίας και στο Γεώργιο Κατσίγρα, που ως γνωστόν, έλκει την καταγωγή από τη Φιλιππούπολη
«Ο Γεώργιος Κατσίγρας, τη μνήμη του οποίου τιμούμε σήμερα, προσέθεσε στο ψηφιδωτό αυτής της πόλης μια ψηφίδα που λάμπει και φωτίζει τον πολιτισμό της και θα λάμπει στους αιώνες. Είμαστε περήφανοι που αυτός ο μεγάλος ευεργέτης είναι κομμάτι της γενιάς των προσφύγων της Ανατολικής Ρωμυλίας.
Ο Γεώργιος Κατσίγρας γεννήθηκε εδώ δίπλα μας, στις 20 Φεβρουαρίου 1914 στη Νέα Φιλιππούπολη της Λάρισας. Μεγάλωσε σε ένα οικογενειακό περιβάλλον όπου τα μέλη του διακρίθηκαν στις επιστήμες, συναναστράφηκαν με τη διανόηση της εποχής τους και εμφορούνταν με ηθικές αξίες και προοδευτικές αντιλήψεις. Δεν ήταν επομένως, δύσκολο να επιλέξει τον δρόμο του ο πρωτότοκος γιος του. Προικισμένος άνθρωπος, έντονη προσωπικότητα, λατρεμένος γιατρός, με χιλιάδες χειρουργικές επεμβάσεις, με φιλάνθρωπες αρετές και ειλικρινή αγάπη προς τον πάσχοντα άνθρωπο, ευρυμαθής, με καλλιτεχνικές ευαισθησίες, συνειδητός συλλέκτης, και ανιδιοτελής δωρητής. «Αν δεν γινόμουν γιατρός, θα ήμουνα ζωγράφος», έλεγε.
Έκανε μια σύντομη και ιδιαίτερα συγκινητική αναδρομή στον ξεριζωμό των Ελλήνων από τις πόλεις και τα χωριά της Αν. Ρωμυλίας και στην εγκατάστασή τους στη νέα πατρίδα.
«Μέσα από την ποίηση και το τραγούδι θα πάμε πίσω, τότε που ο ορφάνεψε ο τόπος, τότε που τα χωριά που ήταν άλλοτε ζωντανά, ορφάνεψαν.Τότε που ο ουρανός σκοτείνιασε, που δεν φαινόταν στον ορίζοντα το χαμένο σπιτικό με την αναμμένη λάμπα και τα αφημένα όνειρα. Τότε που όλα ήταν σιωπηλά και μόνο οι ρόδες του αραμπά ακούγονταν και το λυπητερό τραγούδι του γκιώνη μέσα στα κλαριά. Μόνο το φεγγάρι έλαμπε στον ουρανό, οδηγός και παρηγοριά στο δρόμο των ξεριζωμένων.
Τα μικρά παιδιά δεν πρόλαβαν να μεγαλώσουν στον τόπο τους, να γευτούν τη γλύκα του ψωμιού και των καρπών της γενέθλιας γης. Οι μάνες ήταν αυτές που έπρεπε να κάνουν κουράγιο, απ’ το τίποτα να φκιάνουν ήλιους και φεγγάρια, να πλάθουν όνειρα κι ελπίδες.
«Απ’ ένα τίποτα η άνοιξ’»
«Ισείς τ’ άνοιξης πλια μητέρις χηλιδόνις
Απ’ λάθι χρόνου έριστι μι τα φτιρά του Μάρτ’
Δεν ουαριάζ’τι τη βροχή, το κρύο απ’ τ’ς χιμώνις
Ξέρ’τι η ήλιους πως δα βγει κι άνοιξ’ απ’ θα’ ρθ’
Παίρν’τι απ’ του τίπουτα κι φκιάν’τι τα πάντα
Κινούργιο βγιος κι σπιτικό μι γιλαστά μουρά
Τα τσάκνα κι τα ιασιμιά τα υφαίν’τι νο γιρλάντα
Κι χρίζ’τι του μπόζιαβου μι χρώμα κι χαρά.
……………………………………………….
Δείξ’τι μι πώς τ’ν βρίσκ’τι τα’ν στράτα ια τουν ήλιου»
Κοιτούσαν ψηλά «χαλεύουντας του φως», για να πάρουν απ’ αυτό τη δύναμη να φέρουν πάλι τον Απρίλη στη ζωή τους.
«Ανάμ’σα σι ρουδαμούς χάλιψα, σι ξιβαμένα χέρια
Σι ξόβιγρις αντάμα μι του φεγγαριού του χρώμα
Έναν Απρίλ’ μουουτό, ναι άνοιξ’ ψηλά στ’ άστρα
Να αιέράκ’ τα’ Αργέντ’νο πάλιαρχής του δώμα
…………………………………………………………………………..
Κι άμα ύρσα τα’ ης κι τα ιράνια κύματα
Κι άμα, σ’ πιδιών τα’ν ντρουζίνα αστόησα τα νιουθριμένα
Κείνουτου φέξ’μου απ’ χάλιψα, δε βρήκα σι ντρασκλιές
Ιατί ακόμα δεν χάλιψα ιφκί’ μ του φέξ’μου σι μένα.»
Στο φως του φεγγαριού γύρευαν την ελπίδα. Είναι αυτή η μαγική δύναμη του φεγγαριού που κάνει τους ανθρώπους σ΄όλους τους αιώνες και σ’ όλα τα μήκη και τα πλάτη γης να υψώνουν τα μάτια και να προσεύχονται και να αναζητούν την ελπίδα. »
Στη συνέχεια ακούστηκαν τραγούδια της Αν Ρωμυλίας συνοδευμένα με τους ήχους της γκάιντας του Γιώργου Δεληγιάννη και την υπέροχη φωνή της Φανής Μπαρμπή, καθώς και δημοτικά τραγούδια απ’ όλη την Ελλάδα συνοδευμένα με τη φωνή και την κιθάρα του Αποστόλη Κουνή, τη λύρα του Ρήγα Μακρόπουλου, το κανονάκι του Ζήση Γεωργαλιού .
Η εκδήλωση έκλεισε με ένα καταπληκτικό χορευτικό δρώμενο με από μαθητές της Σχολής Μπαλέτου της Μάχης- Ιωάννας Λαγού σε διδασκαλία της Ρούλας Πίκουλα και Νάντιας Σάββα και σκηνοθεσία της Κατερίνας Ζαχοπούλου. Ήταν μια ιδιαίτερη νότα που παρέσυρε τους θεατές στους δρόμους του ονείρου και στη μαγεία του φεγγαριού και χειροκροτήθηκε θερμά απ΄όλους.
Όλοι έφυγαν χαρούμενοι και «φεγγαρολουσμένοι»με τις καλύτερες εντυπώσεις από τη μαγική βραδιά της πανσελήνου.