H Επιτροπή, εξ ονόματος της ΕΕ, υπέγραψε μια δέσμη συμφωνιών και πρωτοκόλλων για τον χρηματοδοτικό μηχανισμό του Ευρωπαϊκού Οικονομικού Χώρου (ΕΟΧ) 2021-2028 με τα τρία κράτη της Ευρωπαϊκής Ζώνης Ελεύθερων Συναλλαγών (ΕΖΕΣ) του ΕΟΧ (Ισλανδία, Λιχτενστάιν και Νορβηγία), καθώς και δύο πρωτόκολλα για ετήσιες δασμολογικές ποσοστώσεις άνευ δασμών για ορισμένα ισλανδικά και νορβηγικά αλιευτικά προϊόντα που εισέρχονται στην αγορά της ΕΕ. Η υπογραφή αυτών των συμφωνιών και των πρωτοκόλλων έρχεται σε συνέχεια της συμφωνίας που επιτεύχθηκε τον Νοέμβριο του 2023 σε επίπεδο διαπραγματευτών και της έγκρισης του Συμβουλίου στις 25 Ιουνίου 2024.
Για την περίοδο από τον Μάιο του 2021 έως τον Απρίλιο του 2028, ο χρηματοδοτικός μηχανισμός του ΕΟΧ θα ανέλθει σε πάνω από 1,8 δισ. ευρώ που θα δοθούν υπό μορφή επιχορηγήσεων σε έργα στα 15 δικαιούχα κράτη (Βουλγαρία, Ελλάδα, Εσθονία, Κροατία, Κύπρος, Λετονία, Λιθουανία, Μάλτα, Ουγγαρία, Πολωνία, Πορτογαλία, Ρουμανία, Σλοβακία, Σλοβενία, Τσεχία). Επιπλέον, ο νορβηγικός χρηματοδοτικός μηχανισμός παρέχει πάνω από 1,4 δισ. ευρώ στα 13 κράτη μέλη της ΕΕ που προσχώρησαν στην Ένωση από το 2004 και μετά.
Ο Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος της Επιτροπής κ. Μάρος Σέφτσοβιτς, ο οποίος είναι κυρίως αρμόδιος για τις σχέσεις με τα κράτη ΕΟΧ-ΕΖΕΣ, δήλωσε σχετικά: «Η υπογραφή αυτή αποτελεί άλλο ένα θετικό ορόσημο, καθώς συμπληρώνονται φέτος 30 χρόνια από τη σύναψη της συμφωνίας για τον ΕΟΧ. Οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί του ΕΟΧ και της Νορβηγίας αντικατοπτρίζουν τα οφέλη που αποκομίζουν τα κράτη ΕΟΧ-ΕΖΕΣ από την πρόσβασή τους στην ενιαία αγορά της ΕΕ. Τώρα πρέπει να διασφαλίσουμε την υλοποίηση των προγραμμάτων και των έργων στα δικαιούχα κράτη που υποστηρίζονται από τους δύο χρηματοδοτικούς μηχανισμούς.»
Η συμφωνία για τον ΕΟΧ βασίζεται σε κοινές αξίες και αρχές και αποτελεί παράγοντα πολιτικής και οικονομικής σταθερότητας, ευημερίας και ασφάλειας. Ο χρηματοδοτικός μηχανισμός του ΕΟΧ για την περίοδο 2021-2028 καθορίζει τη συνεισφορά των κρατών ΕΟΧ-ΕΖΕΣ για τη μείωση των οικονομικών και κοινωνικών ανισοτήτων στον ΕΟΧ, με σκοπό την προώθηση της συνεχούς και ισόρροπης ενίσχυσης των εμπορικών και οικονομικών σχέσεων, συμβάλλοντας παράλληλα στην επίτευξη των στόχων της πολιτικής συνοχής της ΕΕ. Οι θεματικές προτεραιότητες είναι η ευρωπαϊκή πράσινη μετάβαση, η δημοκρατία, το κράτος δικαίου και τα ανθρώπινα δικαιώματα, η κοινωνική ένταξη και η ανθεκτικότητα.
Όλες οι πλευρές θα προχωρήσουν τώρα στην κύρωση της συμφωνίας σύμφωνα με τη διαδικασία που προβλέπεται στη νομοθεσία τους. Πριν από την πλήρη εφαρμογή των συμφωνιών, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα πρέπει να τις εγκρίνει.
