Του Ηλία Π. Παπαγεωργιάδη  *

Χιλιάδες άνθρωποι κινδυνεύουν από πάσης φύσεως «σειρήνες» που υπόσχονται «εύκολη ζωή, κοντά στην οικογένεια, χόμπυ και ταξίδια»

Ομαδική παράκρουση…
Κάθε χρόνο συμβουλεύω δεκάδες ανθρώπους του επιχειρείν και επαγγελματίες στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Ρουμανία, ενώ μιλώ με πολύ περισσότερους. Από το 2022 και μετά παρατηρώ ότι εξαπλώνεται μία «επιδημία» σε αυτό το τμήμα της Ελληνικής οικονομίας:

Είναι πάρα πολλοί οι άνθρωποι ηλικίας 35 – 50 χρονών που θέλουν να τα παρατήσουν, ενώ έχουν πετύχει στη δουλειά τους, συχνά με σημαντικά κέρδη και αναγνώριση στον χώρο τους.
Διάφορες «σειρήνες» (στα social media, που πάνε για «μεροκάματο», αλλά και στον κοινωνικό περίγυρο) τους λένε ότι πρέπει να χαλαρώσουν, να μη δουλεύουν πολύ, να ασχοληθούν με τα χόμπυ και την οικογένειά τους κλπ.
Την ίδια στιγμή μπορεί να ζουν καλά σήμερα, όμως δεν έχουν στην άκρη μεγάλα ποσά…
… και αρχίζουν να πιστεύουν ότι θα αφήσουν τη δουλειά τους, «θα αποκτήσουν παθητικό εισόδημα / θα πάρουν ένα franchise και δεν θα κάνουν τίποτε, για να έχουν χρόνο για την οικογένειά τους».
Και καταλήγεις να μιλάς με έναν άνθρωπο σοβαρό, έμπειρο και αναγνωρισμένο στη δουλειά του, που ξαφνικά σου λέει ότι θέλει να τα παρατήσει όλα «και να ζει με παθητικό εισόδημα» (που θα αποκτήσει με έναν μαγικό τρόπο, που απλά εύχεται να μπορεί να συμβεί).

Γιατί εξαπλώνεται αυτή η… ομαδική παράκρουση;

Το προφίλ των υποψήφιων αυτοχείρων
Ποια κοινά στοιχεία έχουν ένας εξαιρετικός ηλεκτρολόγος που παίρνει και έργα στο εξωτερικό, ένας πολύ καλός μάστορας στις σκεπές, ένας «κουζινάς» που τον ψάχνουν και έχει λίστα αναμονής, διάφοροι γιατροί, δικηγόροι, έμποροι και βιοτέχνες και πολλοί άλλοι;

Εχουν πετύχει στη δουλειά τους.
Κερδίζουν 6 – 10.000 Ευρώ / μήνα, τουλάχιστον.
Έχουν ηλικία 35 – 50 ετών.
Για διάφορους λόγους έχουν στην τράπεζα / συνολικά διαθέσιμα κάτω από 200.000 Ευρώ (μη ρωτάς το γιατί, τα ξοδεύουν / έχουν ανάγκες κλπ).
Έχουν οικογένεια.
Έχουν «αποφασίσει» ότι πρέπει να σταματήσουν να δουλεύουν πολύ.
Έχουν πειστεί ότι υπάρχει ένας μαγικός τρόπος για να συνεχίζουν να βγάζουν τα ίδια χρήματα μέσω επένδυσης σε ακίνητο ή μετοχές ή crypto ή άλλη δουλειά ή αγορά franchise (κυρίως καφέ)
Το «παραμύθι»
Τα social media είναι γεμάτα από ανθρώπους που από το πρωί ως το βράδυ έχουν να προτείνουν μία «μαγική συνταγή», που αν την αγοράσεις, θα σου δείξουν πώς θα βγάζεις πολλά λεφτά χωρίς δουλειά. Αυτήν τη συνταγή την προωθούν υποσχόμενοι «οικονομική ανεξαρτησία», «αποχή από την εργασία», «χρόνο για να περάσεις με την οικογένειά σου ή να κάνεις τα χόμπυ σου», «προσωπική επιτυχία» κλπ. Το μόνο που θα σου πω είναι ότι στις 99 από τις 100 περιπτώσεις δεν ισχύει τίποτε από όλα αυτά και στη μία περίπτωση που έχει κάποια αλήθεια, συνήθως πρόκειται για διαστρέβλωση σωστών θεωριών, για να ταιριάζουν με το αφήγημα του πωλητή.

Δεν μπορώ να πω πράγματα που ξέρω, ειδικά για πολλούς «Έλληνες γκουρού». Θα πω απλά ότι πριν από 10 χρόνια είχα κληθεί να μιλήσω σε μία μεγάλη εκδήλωση στο Βουκουρέστι, χωρίς να ξέρω ότι είχε τέτοιο θέμα. Εγώ ετοιμάστηκα με σοβαρή παρουσίαση για να προσφέρω γνώση και οι υπόλοιποι «ομιλητές» / «coach» / «μέντορες» (Ρουμάνοι και ξένοι) είχαν τα ίδια χαρακτηριστικά:

Επιδείκνυαν επιτυχία και πλούτο, ενώ η αλήθεια ήταν διαφορετική.
Όλοι είχαν την ίδια δομή στην ομιλία τους: Πχ στο ίδιο σημείο έλεγαν μία ψεύτικη ιστορία για τις δυσκολίες που πέρασαν στη ζωή τους κλπ.
Καθεμία και καθένας παρουσίασε μία μέθοδο που μπορεί να σου αλλάξει τη ζωή.
Όλοι πουλούσαν «φούμαρα για μεταξωτές κορδέλες», υποσχόμενοι σπίτια, μόνιμες διακοπές, τσουβάλια με λεφτά κλπ.
Δεν ξεχνώ έναν από τους «διάσημους μέντορες» που για να κάνει οικονομία κοιμήθηκε στον καναπέ του γραφείου μίας γνωστής του, ούτε τις διάφορες «coach με τις μαγικές συνταγές» που έκαναν βίντεο με τη μία να επαινεί την άλλη, παριστάνοντας το… κοινό.

Εν έτει 2025 οι παραπάνω συνταγές έχουν εμπλουτιστεί με πολλά ακόμη στοιχεία + η μεγάλη πλειοψηφία των Ελλήνων «που έχουν μαγική λύση» απλά αντιγράφουν κάποιον από το εξωτερικό, μεταφράζοντας τα λόγια του και παρουσιάζοντάς τα ως δικά τους…

Τι λένε οι «σειρήνες»
Όλα αυτά τα… «ταλέντα» διαλαλούν καθημερινά την «πραμάτεια» τους, υποσχόμενοι τα πάντα σε όλους = το μήνυμά τους φτάνει και στους επαγγελματίες που ανέφερα παραπάνω. Μηνύματα αλλαγής τους στέλνουν συνήθως τόσο η οικογένειά τους, όσο και άλλα άτομα του κοινωνικού τους περίγυρου: «Τη σήμερον ημέρα τα κορόιδα δουλεύουν πολύ», «τα λεφτά δεν έχουν αξία, παρά μόνο ο ποιοτικός χρόνος», «ο πετυχημένος είναι αυτός που μπορεί να κάνει αυτό που του αρέσει, έχοντας εξασφαλίσει την οικονομική του ανεξαρτησία» κλπ.

Σε έναν κόσμο που πλέον θεωρεί λογικό να συζητάει σοβαρά το πώς θα αντιγράψει «τα μυστικά πλούτου των δισεκατομμυριούχων» ενώ έχει στην άκρη 10.000 Ευρώ, όλα αυτά ανακατεύονται, «μπουρδουκλώνονται» και καταλήγουν να αποτελούν σοβαρές σκέψεις για πάρα πολλούς ανθρώπους με τα χαρακτηριστικά που περιέγραψα παραπάνω. Αν μάλιστα έχουν διαλέξει για σύντροφο ένα άτομο που επίσης θέλει «να το παίξει cool», τότε μπλέκει πολύ το πράγμα και η γκρίνια πολλαπλασιάζεται…

Άλλωστε ποιος από εμάς δεν θα ήθελε να περνάει νύχτα μέρα / κάθε στιγμή με το παιδί του; Ποιος έχει το κουράγιο να απαντήσει σε αυτήν την ουτοπία «όχι»; Ποιος δεν νιώθει ένοχος ότι δεν αφιερώνει στα παιδιά του όσον χρόνο θέλει;

Ποιος δεν σκέφτεται ότι αν είχε περισσότερο ελεύθερο χρόνο, θα τον αξιοποιούσε διαφορετικά; (Πρώτοι που το σκέφτονται αυτό είναι όσοι ήδη έχουν χρόνο / οι τεμπέληδες / οι «ξεκούραστοι» και αυτοί που δουλεύουν λίγο και κλαίγονται ότι… έσπασαν πέτρες στα κάτεργα).

Η αμφιβολία και οι σκέψεις που σε μπλοκάρουν…
Το λέει η/ο σύζυγος… ο φίλος/φίλη… οι γονείς… οι συγγενείς… ο κουμπάρος… το ακούς/διαβάζεις/βλέπεις στα social όταν τα ανοίγεις (και επειδή ο αλγόριθμος καταλαβαίνει ότι το θέμα σε ενδιαφέρει, συνεχίζει να σου παρουσιάζει παραλλαγές του και νομίζεις ότι σε κυνηγάει η σκέψη…)

Κάποια στιγμή όλα αυτά αρχίζουν να «ξεχειλίζουν» στο μυαλό και προσπαθείς να το σκεφθείς σοβαρά…

«Όντως δουλεύω πολύ. Μήπως να σταματήσω;»
«Μήπως να πουλήσω τη δουλειά;»
«Μήπως να μην κάνω αυτήν την επένδυση που σκεφτόμουν;»
«Και αν υπάρχει μία άλλη λύση για να ζήσω καλά; Αν έχουν δίκιο όλοι αυτοί με τις συμβουλές;»
«Το παιδί μου θα μεγαλώσει και εγώ δεν θα έχω κάνει μαζί του όλα όσα θέλω»
Βλέπεις γύρω σου και διάφορους «δήθεν» που παπαγαλίζουν τα ίδια λόγια για το πόσο υπεράνω χρημάτων είναι (ενώ στην πραγματικότητα είναι έτοιμοι να κάνουν τα πάντα για 1.000 Ευρώ) και κάποια στιγμή το παίρνεις απόφαση… «Θα αλλάξω και εγώ τρόπο ζωής!»

Δεν υπάρχουν εύκολες λύσεις σε δύσκολα προβλήματα…
(Ούτε μπορείς να κρυφτείς πίσω από το δάκτυλό σου. Φαίνεσαι…)
– «Ηλία, τι μπορώ να κάνω με 200.000 Ευρώ; Θέλω να βγάζω 3.000 τον μήνα και να μην κάνω τη δουλειά που κάνω σήμερα»

Η: «Πόσο ρίσκο αντέχεις; Για να έχεις απόδοση μετά φόρων 18%, θα πρέπει να ρισκάρεις αρκετά»

– «Χωρίς ρίσκο δεν γίνεται; Ο Χ είπε ότι…»

Η: «Βιντεο βλέπεις μόνο με όσους παρουσιάζουν ιστορίες επιτυχίας, όμως τις περισσότερες φορές κάποιος χάνει πολλά / τα πάντα και δεν το ακούς, μιας και δεν έχει όρεξη να μιλήσει για αυτό».

– «Ηλία, θέλω να παίξω και εγώ μετοχές / κρυπτονομίσματα. Ακολουθώ τον Ψ, θα κάνω αυτά που λέει και θα μπορέσω να σταματήσω να δουλεύω».

Η: «Τέλεια, όμως πρώτα αφιέρωσε μερικές εκατοντάδες ώρες για να καταλάβεις καλά το θέμα».

– «Γιατί να το κάνω αυτό; Αφου λένε όλοι ότι είναι εύκολο και βγάζουν λεφτά».

Η: «Λεφτά βγάζουν όσοι επένδυσαν πολύ χρόνο και αφοσιώθηκαν στο αντικείμενο, είναι κανονική δουλειά».

– «Μα εγώ λέω να σταματήσω να δουλεύω…»

– «Ηλία, θα πάρω το franchise της Ν εταιρείας. Μου έδειξαν το business plan, θα πάει σούπερ».

Η: «Να πάρουμε τηλέφωνο τον φίλο μου τον Γιάννη; Πρόσφατα μου έλεγε ότι δύο φίλοι του πήραν και αυτοί το ίδιο franchise, δεν έπιασαν ποτέ τα νούμερα που τους είχαν υποσχεθεί, ίσα ίσα βγάζουν 1.000 Ευρώ τον μήνα και ψάχνουν να πουλήσουν».

– «Μα εμένα μου το διασφάλισαν!»

Η: «Δεν σου το διασφάλισαν. Αν ήταν 100% σίγουροι, θα το έκαναν μόνοι τους».

Βλέπεις… το ότι είσαι καλός σε μία δουλειά, δεν σημαίνει πως μπορείς να είσαι καλός σε όλα! Ούτε είναι βέβαιο πως σε έναν άγνωστο για σένα χώρο θα αποφύγεις τα ρίσκα που έχεις μάθει να διαχειρίζεσαι και να αποφεύγεις στον τομέα που ήδη ξέρεις…

Απογοήτευση ή καταστροφή…
Υπάρχει πάντα το 1 – 2% αυτών που και από την Ακρόπολη να πέσουν, δεν θα πάθουν κάτι, ενώ μπορεί να βρουν και ένα πορτοφόλι. Το ίδιο συμβαίνει και με όσους παρατάνε τις δουλειές τους / τις βάζουν σε δεύτερη μοίρα και προσπαθούν να φτιάξουν μέσα σε 1 χρόνο «παθητικό εισόδημα αντίστοιχο με τα έσοδα από τη δουλειά τους, χωρίς ρίσκο».

Για τους περισσότερους η αλήθεια είναι διαφορετική…

1.

Όλοι αυτοί οι άνθρωποι δεν έφτασαν τυχαία να ξεχωρίσουν επαγγελματικά. Έχουν μυαλό, ικανότητες και κριτική σκέψη. Μπορεί με όλα τα παραπάνω να έχουν μπερδευτεί λίγο, όμως στη συντριπτική τους πλειοψηφία μπορούν στο τέλος να καταλάβουν που τελειώνει η λογική και που αρχίζουν οι ουτοπικές θεωρίες. Και αυτοί δεν έχουν πετύχει με βάση τα ευχολόγια και τα παραμύθια…

= κατανοούν ότι ο δρόμος που τους υπόσχονται οι πάσης φύσεως επιτήδειοι δεν θα τους οδηγήσει στον στόχο τους, αλλά μάλλον προς την καταστροφή. Έτσι αφήνουν στην άκρη τις τρελές ιδέες, απογοητεύονται και συχνά καταλήγουν να έχουν κατάθλιψη (μία από τις πιο διαδεδομένες ασθένειες της εποχής μας, για την οποία δεν μιλάει σχεδόν κανείς. Την επιτείνει η πλασματική εικόνα των ανθρώπων στα social).

2.

Μία μειοψηφία αποφασίζει να τα ρισκάρει όλα. Αν δεν έχει την τύχη του 1 – 2%, συνήθως καταλήγει να πάθει μεγάλη ζημιά, οικονομική, ψυχική κλπ. Μετά από μερικούς μήνες /  χρόνια επιστρέφει σε αυτό που ήξερε να κάνει, αλλά συνήθως τα δεδομένα έχουν αλλάξει και το «καράβι έχει φύγει»… Συχνά χάνει και την περιουσία που είχε, καταλήγει σε προσωπικά αδιέξοδα κλπ. (Αυτό συνήθως συμβαίνει όταν η ευχή τρέχει με ταχύτητα πάνω στον τοίχο της πραγματικότητας…)

– «Ηλία, και εσύ Έλληνας είσαι. Όλοι μας είμαστε συναισθηματικοί, μας αρέσουν αυτές οι ιστορίες και η αίσθηση ότι μπορούμε να είμαστε πιο κοντά σε όσους αγαπάμε. Με όλα αυτά τι μου λες; Απλά με καταδικάζεις να δουλεύω και να μη χαρώ την οικογένειά μου;»

Η λύση, η ελπίδα και οι σοβαρές επιλογές
Στο συγκεκριμένο θέμα κάθε λύση είναι αυστηρά προσωποποιημένη, μιας και κάθε άνθρωπος έχει διαφορετικά δεδομένα (και ναι, όταν κάποιος σου λέει πως υπάρχει «μία λύση που ταιριάζει σε όλους, καλό είναι να προσέχεις…)

Συνήθως η λύση δεν περνάει μέσα από την εγκατάλειψη όλων όσων έχουμε κτίσει με κόπο, πόσο μάλλον σε αυτά τα χρόνια, που τα κόστη ζωής ανεβαίνουν και αν «χάσουμε τον ρυθμό μας», μπορεί να βρεθούμε προ (αρνητικού) απροόπτου.

Τα δεδομένα μας είναι:

1. Δεν υπάρχουν «μαγικές λύσεις» για δημιουργία ασφαλούς παθητικού εισοδήματος. Οι κανόνες των επενδύσεων ισχύουν παντού και πάντα.

2. Δεν κερδίζει κανείς επενδύοντας σε μετοχές, crypto κλπ, αν δεν αφιερώσει πολύ χρόνο για να καταλάβει το θέμα.

3. Μπορεί όμως να κτίσει κάτι πραγματικό και υγιές, σε πιο μακροπρόθεσμη βάση.

4. Και επίσης μπορεί να αναζητήσει λύσεις με τροποποιήσεις της υπάρχουσας κατάστασης.

Ενδεικτικές λύσεις που έχω δώσει και έχουν λειτουργήσει (γιατί αν δεν είχαν λειτουργήσει στην πράξη, δεν θα ήταν λύσεις, θα ήταν ευχές και συμβουλές καφενείου):

Α. Πρόσληψη ατόμου που θα πληρωθεί καλά και θα πάρει πάνω του σημαντικό τμήμα του φόρτου εργασίας σου. Έτσι θα αφιερώσεις περισσότερο χρόνο σε αυτά που αγαπάς.

Α.2. Επειδή το πρώτο είναι συνήθως πολύ δύσκολο, στην πράξη αυτό που συμβαίνει είναι να δώσουμε προαγωγή σε άτομο που ήδη έχουμε στη δουλειά μας και εμπιστευόμαστε.

Β. Οργάνωση, διαδικασίες και μετατροπή του «one man show» (όπως λέμε εμείς στην Κατερίνη το σύνηθες προσωποκεντρικό μοντέλο των μικρομεσαίων επιχειρήσεων στην Ελλάδα) σε κάτι πιο οργανωμένο, που θα μας δώσει περισσότερο χρόνο.

Γ. Μεγάλωμα της δουλειάς, για να μπορέσουμε να κάνουμε οικονομίες κλίμακας και να κερδίσουμε περισσότερα, έτσι ώστε μετά να μπορούμε πιο εύκολα να αφιερώσουμε χρόνο σε όσα αγαπάμε, πληρώνοντας καλύτερα τα κατάλληλα άτομα.

Στην πράξη αν αυτό γίνει σωστά καταλήγει στο εξής σχήμα: «Ως τώρα έβγαζα 100 και έτρεχα μόνος, θα στοχεύσω να βγάλω 150, για να ξοδέψω 50 και να κερδίσω χρόνο για μένα».

– «Δηλαδή πρέπει ντε και καλά να ξοδέψω χρήματα και να μεγαλώσω τα κόστη μου; Δεν υπάρχει λύση να κερδίσω τον χρόνο που θέλω, χωρίς να ξοδέψω περισσότερα;» με έχουν ρωτήσει κατά καιρούς, μιας και πολύς κόσμος δεν κοιτάει πόσα βγάζει και πόσο καλύτερα θα ζήσει, αλλά νιώθει άβολα αν δώσει περισσότερα σε άλλους (καλά τα βίντεο με το mindset των εκατομμυριούχων, όμως κάποια σύνδρομα δύσκολα αποβάλλονται…)

Ναι, υπάρχει λύση.

Δ. Αύξηση των τιμών, για να μειωθεί ο αριθμός των πελατών και να πάρεις τα ίδια κέρδη με λιγότερη δουλειά. Εδώ ελοχεύουν τρία «ρίσκα»:

Να τις αυξήσεις πάρα πολύ και να πάθεις ζημιά.
Να τις αυξήσεις νομίζοντας πως είσαι ξεχωριστός, ενώ στην πράξη απλά «τους βόλευες» και με τις μεγαλύτερες τιμές να χάσεις πολλά χρήματα.
Να αυξήσεις τις τιμές, να δεις ότι ο κόσμος ανταποκρίνεται (γιατί είσαι πραγματικά πολύ καλός) και να «επιτεθείς» για να μαζέψεις τα λεφτά = πάει και ο ελεύθερος χρόνος, πάνε και οι ωραίες θεωρίες…
Υπάρχουν και άλλες λύσεις; Κυριολεκτικά δεκάδες, ανάλογα με τα δεδομένα κάποιου, τις γνώσεις του, τα λεφτά που έχει στην άκρη, τα δάνειά του, το αν έχει δικό του σπίτι ή όχι, τον τρόπο ζωής του, τα… πάθη του και πολλά ακόμη. Καμία από τις λύσεις αυτές δεν είναι «εύκολη», όμως καμία δεν σε οδηγεί στην καταστροφή και στο μεγάλο ρίσκο.

Ενδεικτικά σου έχω αναλύσει την ανάγκη απομάκρυνσης των τοξικών πελατών / συνεργατών, τις φορολογικές αβλεψίες που κοστίζουν και τα κρυφά προβλήματα που έχουν πάρα πολλές επιχειρήσεις.

Μην καταστρέφεις ό,τι έχεις κτίσει με αγώνα. Αναζήτησε τη «χρυσή τομή»
Το λάθος του να καταστρέψω αυτό που έχω κτίσει με κόπο το έχω κάνει πρώτος εγώ, κατ’ επανάληψη μάλιστα στο παρελθόν. Σου μιλώ εκ πείρας και όχι με θεωρίες.

Αν έχεις κτίσει κάποια πράγματα στη ζωή, μπράβο σου, να είσαι περήφανος/η για αυτά, είναι δικά σου! Προσπάθησε όμως να μην τα γκρεμίσεις, επιχειρώντας να βελτιώσεις τη ζωή σου! Αναζήτησε τη «χρυσή τομή» ανάμεσα στη δουλειά και την προσωπική ζωή, μέσα από ρεαλιστικές λύσεις που δεν θα σου κάνουν κακό και δεν θα σε στείλουν 10 – 15 χρόνια πίσω.

Ένας από τους καλύτερους μάστορες στο είδος του στην Ελλάδα, με παραγγελίες για τους επόμενους 6 μήνες και άριστο όνομα στην αγορά ήταν έτοιμος να τα διαλύσει όλα και να πάρει franchise, για να πουλάει… «καφέ και τυρόπιτες». Αφού του εξήγησα πως αν βαρέθηκε τη ζωή του, είναι καλύτερο να γίνει μοναχός, παρά να αυτοκτονήσει επαγγελματικά, τελικά καταλήξαμε πως είναι καλύτερο να προσλάβει 2 άτομα (που ήδη τα ξέρει), να ανεβάσει 15% τις τιμές και να μειώσει τον χρόνο παράδοσης στους 2 μήνες, επιδιώκοντας περισσότερες δουλειές, με τον ίδιο σε πιο επιτελικό ρόλο, επιβλέποντα και όχι απλά να δουλεύει 18 ώρες τη μέρα.

2 χρόνια μετά μου αποκάλυψε ότι ταλαντεύθηκε ανάμεσα στη δικιά μου πρόταση και σε διάφορες «μαγικές λύσεις», επέλεξε αυτό που του πρότεινα και τώρα σκέφτεται την επόμενη επένδυση, ενώ βλέπει την οικογένειά του 3 επιπλέον ώρες κάθε μέρα.

Ναι στον περισσότερο ελεύθερο χρόνο! Όχι στις «μαγικές λύσεις»!

Εσύ τι γνώμη έχεις;

Και μην ξεχνάς: Μαζί είμαστε πιο δυνατοί!

Ηλίας

(Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης διευθύνει τον όμιλο εταιρειών MORE, στην Ελλάδα είναι επενδυτής και αναλυτής της αγοράς ακινήτων και ταυτόχρονα συμβουλεύει 300+ επενδυτές και μικρομεσαίους επιχειρηματίες στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Ρουμανία).