Τι αξίζει περισσότερο; Οι στόχοι των ΑΠΕ ή οι ζωές των ανθρωπων;

Το επόμενο διάστημα οι ασκούντες εξουσία και τα υπόλοιπα πολιτικά κόμματα θα κληθούν να αποφασίσουν για δύο τεράστια ζητήματα που θα επηρεάσουν στο μέλλον τη ζωή, το βιοτικό επίπεδο και τις περιουσίες σχεδόν όλων των Ελλήνων. Ξεπερνώντας την έκπληξη για το γεγονός πως τα θέματα αυτά δεν δείχνουν να ενδιαφέρουν κανέναν, σου προτείνω να μιλήσουμε σήμερα για δύο «ωρολογιακές βόμβες» που αν δεν «απενεργοποιηθούν», θα μας οδηγήσουν σε νέες μεγάλες (αρνητικές) αλλαγές, αύξηση του κόστους ζωής και πολλά άλλα…

Την ώρα που ο κόσμος γύρω μας αλλάζει και οι περισσότερες χώρες που ρυπαίνουν συνεχίζουν να το κάνουν κανονικά, η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει θεσπίσει δύο ακόμη υποχρεώσεις που θα μας κάνουν με το ζόρι «πιο φιλικούς προς το περιβάλλον», με κίνδυνο να κάνουν ταυτόχρονα μεγάλη ζημιά στις ζωές μας…

Ποιες είναι οι υποχρεώσεις αυτές;

Η ενεργειακή οδηγία που θα εκτοξεύσει το κόστος της στέγασης
Η υποχρέωση για την την αλυσίδα δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS), που θα ακριβύνει τη λειτουργία των βιομηχανιών στην Ελλάδα (και θα αυξήσει το κόστος πχ των καυσίμων, των τροφίμων κλπ)
i. H ενεργειακή οδηγία που θα εκτοξεύσει το κόστος στέγασης
Με το θέμα αυτό έχουν ασχοληθεί ως τώρα ελάχιστοι δημοσιογράφοι και φυσικά ο πρόεδρος της ΠΟΜΙΔΑ Στράτος Παραδιάς, που έχει κατ’ επανάληψη εξηγήσει ότι αν εφαρμοστεί, θα προκαλέσει τεράστια προβλήματα στην αγορά. Το θέμα μπορεί να αντιμετωπιστεί τους επόμενους 13 μήνες και μόνο. Αν καταθέσουμε προς την Ε.Ε. πρόταση πολύ «αυστηρή» και «δεσμευτική», με «φιλόδοξους» εθνικούς στόχους, θα… μπλέξουμε.

Νομίζεις πως το 1 δις που πήρε η κυβέρνηση από την Ε.Ε. για να προχωρήσει το πρόγραμμα «Το Σπίτι μου, 2» και έχει κάνει μεγάλη ζημιά στην αγορά και τεχνητή αύξηση τιμών ήταν κάτι τυχαίο; Όχι, μάλλον ήταν τμήμα της υλοποίησης αυτής της οδηγίας…

Θα σου τα γράψω εν συντομία, μεγάλο παιδί είσαι, είμαι σίγουρος πως θα καταλάβεις:

1. Η κοινοτική οδηγία για τις ενεργειακές αναβαθμίσεις των ακινήτων είναι η 1275 του 2024, όπως αυτή υιοθετήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο στις 24.04.2024, λίγο πριν τις Ευρωεκλογές. Μπορείς να τη βρεις εδώ.

2. Με βάση την οδηγία, οι στόχοι που έχουν τεθεί αφορούν τη μείωση των εκπομπών ρύπων από τις υφιστάμενες κατοικίες κατά 16% ως το 2030 (με έτος αναφοράς το 2020) και 20-22% ως το 2035. Τουλάχιστον το 55% των μειώσεων αυτών θα πρέπει να επιτευχθεί από τα κτήρια που σήμερα βρίσκονται στην πιο χαμηλή κατηγορία του ενεργειακού πιστοποιητικού.

3. Με βάση το άρθρο 9 της Οδηγίας: «Έως τις 29 Μαΐου του 2026, κάθε χώρα-μέλος θα πρέπει να υιοθετήσει έναν εθνικό οδικό χάρτη για την σταδιακή αναβάθμιση του οικιστικού αποθέματος, με βάση τους εθνικούς στόχους που έχουν τεθεί για το 2030, το 2040 και το 2050. Απώτερος στόχος είναι έως το 2050 όλα τα οικιστικά κτήρια να είναι μηδενικών εκπομπών ρύπων. (zero-emission). Οι στόχοι θα εκφράζονται με την μορφή της μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας σε kWh για το σύνολο του οικιστικού αποθέματος από το 2020 έως το 2050.

Επίσης, τα κράτη μέλη θα πρέπει να διασφαλίσουν ότι τουλάχιστον το 55% της μείωσης θα προκύπτει από την αναβάθμση του 43% των χειρότερων ενεργειακά κτηρίων».

(σ.σ. στην Ελλάδα μιλάμε για… εκατομμύρια ακίνητα).

4. Από την 1η Ιανουαρίου του 2028 όλα τα νεόδμητα κτήρια που ανήκουν σε δημόσιους φορείς και από 1η Ιανουαρίου του 2030 όλα τα νεόδμητα κτήρια γενικότερα (δηλαδή και τα ιδιωτικά) θα πρέπει να είναι μηδενικών εκπομπών ρύπων.

Δίνεται η δυνατότητα για όσα κτήρια έχουν υποβληθεί αιτήσεις έκδοσης οικοδομικής άδειας, ή αλλαγής χρήσης νωρίτερα από τις παραπάνω ημερομηνίες, να μην εμπίπτουν στην κατηγορία αυτή = να μη χρειάζεται να είναι μηδενικών εκπομπών ρύπων.

( σ.σ. μιλάμε για τεράστιες αυξήσεις στο κόστος των έργων…)

5. Οι εξαιρέσεις, εν συντομία:

Α. Διατηρητέα, κτήρια αρχιτεκτονικής κληρονομιάς ή ιστορικής σημασίας

Β. Θρησκευτικοί χώροι λατρείας (π.χ. εκκλησίες, μοναστήρια κτλ.)

Γ. Ημιτελή/προσωρινά κτήρια με χρήση λιγότερη των 2 ετών, βιομηχανικά κτήρια, εργαστήρια/βιοτεχνίες και μη οικιστικά αγροκτήματα (π.χ. στάβλοι, αποθήκες, σιλό κτλ.) με χαμηλή ζήτηση ενέργειας.

Δ. Κατοικίες που χρησιμοποιούνται είτε λιγότερο από 4 μήνες τον χρόνο (π.χ. εξοχικά), ή εναλλακτικά για μικρό χρονικό διάστημα, που σε κάθε περίπτωση δεν ξεπερνά το 25% της ετήσιας προσδοκώμενης κατανάλωσης ενέργειας.

Ε. Αυτοτελή κτήρια με καθαρή επιφάνεια μικρότερη των 50 τ.μ.

ΣΤ. Κτήρια των ενόπλων δυνάμεων ή άλλα ακίνητα που εξυπηρετούν ανάλογους σκοπούς, πλην των συγκροτημάτων κατοικιών, ή γραφείων που στεγάζουν προσωπικό των ένοπλων δυνάμεων.

Το κερασάκι στην τούρτα: Αν δεν κάνω λάθος, με βάση το εθνικό σχέδιο για την ενέργεια και το κλίμα ο στόχος ως το 2030 είναι η ενεργειακή αναβάθμιση… 400.000 κατοικιών, δηλαδή σχεδόν 80.000 κατοικιών κάθε χρόνο για τα επόμενα πέντε χρόνια.

Αν λοιπόν εφαρμοστούν στην πράξη όλα αυτά τα… ωραία (με τα οποία στη θεωρία δεν διαφωνεί κανείς), τότε:

Θα έχουμε και άλλα προγράμματα όπως «Το Σπίτι μου» = ακόμη μεγαλύτερη στρέβλωση στην αγορά και τεχνητή άνοδος των τιμών για τα «χρέπια», είτε αυτή αφορά πώληση είτε ενοικίασή τους
Τα κονδύλια που θα απαιτηθούν θα είναι δεκάδες δις Ευρώ, που απλά δεν υπάρχουν στην Ελλάδα του 2025 – 2030…
Οι ελάχιστοι μάστορες θα γίνουν οι πιο… περιζήτητοι άντρες της χώρας = οι τιμές θα ανέβουν τεχνητά, μιας και θα πιέσουμε τη ζήτηση εργατικού δυναμικού, χωρίς να υπάρχει προσφορά.
Τα νεόδμητα κτήρια μηδενικών εκπομπών ρύπων θα έχουν πολύ πιο ακριβό κόστος κατασκευής = θα στρέψουμε τον κόσμο σε άλλες επιλογές = νέα στρέβλωση…
Οι άδειες που θα εκδοθούν λίγο πριν την εφαρμογή της οδηγίας το 2030 θα είναι «χρυσές» = πάλι στρέβλωση, πάλι «φούσκωμα»…
Αν θέλεις, σου γράφω άλλα 10 προβλήματα που θα εμφανιστούν… Ξέρω ότι μπορεί να σκεφθείς πως υπερβάλλω (όπως ίσως το σκέφθηκες όταν επέμενα ότι το πρόγραμμα «Το Σπίτι μου, 2» θα κάνει μεγάλο κακό. Τώρα που το λένε πλέον σχεδόν όλοι, ακόμη και οι τράπεζες, ίσως να έχεις καταλάβει…)

Ζητείται ΑΜΕΣΑ από την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα να συννενοηθούν στο θέμα αυτό, να θέσουμε το 2026 πολύ «χαλαρούς» στόχους και να μην πιέσουμε την αγορά πέρα από τα όριά της. Καλύτερα να καταδικαστούμε με πρόστιμα κλπ από το Ευρωπαϊκό δικαστήριο το 2035 – 2037 για μη επίτευξη στόχων, παρά να δυσκολέψουμε/διαλύσουμε τις ζωές εκατομμυρίων ανθρώπων…

(Και αν κάποιος «έξυπνος» γραφειοκράτης, παντελώς αποκομμένος από την πραγματικότητα, προτείνει πχ το 2028 πως «όποιο κτήριο δεν θα έχει αποκτήσει ενεργειακή κλάση Α, να μη μπορεί να ενοικιαστεί/πουληθεί»; Τι θα κάνουμε όταν μας πει ότι «μόνο έτσι θα πιάσουμε τους αυστηρούς στόχους που θέσαμε το 2026 και ο αρμόδιος υπουργός αποδεχθεί την εισήγηση; Θα μείνει ο κόσμος στον δρόμο;)

Καλή η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά να έχουμε και σπίτια για να ζήσουμε…

ii. Η υποχρέωση για την την αλυσίδα δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS)
– «Αμάν, ρε Ηλία… τι μας νοιάζουν όλα αυτά τα τεχνικά και δυσνόητα…» μπορεί να σκεφθείς… σε νοιάζουν, θα σου απαντήσω, μιας και πιθανώς να σου αυξήσουν κατά πολύ το κόστος ζωής, «για να επιτευχθούν περιβαλλοντικοί στόχοι».

Κατ’ αρχάς να σου πω ότι την ώρα που στην Κίνα και την Ινδία η ρύπανση συνεχίζεται κανονικά, ενώ στις ΗΠΑ θα περάσουν σε «λιγότερο φιλική προς το περιβάλλον» προσέγγιση, εμείς στην Ευρώπη συνεχίζουμε ακάθεκτοι (στο να… διώξουμε κάθε Ευρωπαϊκή βιομηχανία;) με νέες, πιο αυστηρές περιβαλλοντικές κυρώσεις που θα μπουν σε εφαρμογή από το 2030. Αν δεν πιστεύεις εμένα, διάβασε/άκου τι δηλώνει για το θέμα ο κ. Ευάγγελος Μυτιληναίος.

«Βιομηχανίες στην Ελλάδα θα κινδυνέψουν με λουκέτο»
Δες τι έγραψε για το θέμα το capital.gr τον Φεβρουάριο του 2025: «Η ανησυχία είναι έντονη λόγω του κόστους των εκπομπών που θα επιβαρύνουν δραματικά τις εγχώριες βιομηχανίες από το 2030 και μετά με βάση τις προβλέψεις της ευρωπαϊκής νομοθεσίας στο πλαίσιο της πολιτικής για την κλιματική αλλαγή. Οι βιομηχανίες που δεν δύνανται να μειώσουν τις εκπομπές τους με αλλαγή καυσίμου (τσιμέντα, διυλιστήρια, χημικά κ.α.), αφού οι εκπομπές είναι αποτέλεσμα της παραγωγικής διαδικασίας, με τα σημερινά δεδομένα θα βρεθούν αντιμέτωπες με κόστη της τάξης του 1 δισεκ. ευρώ ετησίως, καθώς εκπέμπουν περί τα 14 εκατ. τόνους CO2 τον χρόνο και το κόστος των δικαιωμάτων είναι σήμερα στα 70 ευρώ ανά τόνο. Πολύ απλά, θα κινδυνεύσουν με λουκέτο».

Τώρα ελάχιστοι ασχολούνται με το ζήτημα της «αλυσίδας δέσμευσης, μεταφοράς και αποθήκευσης διοξειδίου του άνθρακα (CCS)», όμως σε λίγα χρόνια θα μπει και αυτό στη ζωή μας και θα αυξήσει δραματικά το κόστος παραγωγής…

Οι λύσεις που προτείνονται από το σχέδιο νόμου που έφερε ο προηγούμενος υπουργός Θόδωρος Σκυλακάκης σύμφωνα με το δημοσίευμα έφεραν ανησυχία ακόμη και στους… λίγους κολοσσούς που έχουμε στη χώρα μας. Οι μικρομεσαίοι (που ακόμη δεν έχουν καταλάβει το θέμα) θα βρεθούν προ αδιεξόδου…

– «Εντάξει. Και γιατί με αφορά όλο αυτό;» είναι μία λογική ερώτηση. Διάβασε, σε παρακαλώ, ποιοι κλάδοι θα κινδυνεύσουν με λουκέτο: Τσιμέντο, διυλιστήρια, χημικά κλπ. Σα να λέμε πως αν κάτι πάει στραβά με όλο αυτό, θα αυξηθεί (πάλι) το κόστος των καυσίμων και γενικότερα το κόστος ζωής, μιας και οι κλάδοι που επηρεάζονται «ακουμπούν» πολλά τμήματα της οικονομίας μας….

Και για το θέμα αυτό ζητείται από την κυβέρνηση και τα πολιτικά κόμματα να συννενοηθούν και να δώσουν λύση, μιας και κινδυνεύουμε σε λίγα χρόνια να βρεθούμε μπροστά σε απότομη αύξηση του κόστους ζωής και ίσως κλείσιμο κάποιων μονάδων, ή αδυναμία να ανοίξουν νέες, μικρές ή μεγάλες.

Καλή η προστασία του περιβάλλοντος, αλλά να μπορούμε να πληρώσουμε το κόστος ζωής και να μη χάσουμε τις δουλειές μας…

Τι αξίζει περισσότερο; Οι στόχοι των ΑΠΕ ή οι ζωές των ανθρώπων;
Αυτοί οι δύο μεγάλοι «πράσινοι» κίνδυνοι μας πλησιάζουν με ταχύτητα και σε λίγα χρόνια θα συγκρουστούμε μαζί τους, εκτός και αν φροντίσουμε να τους «αφοπλίσουμε», όσο ακόμη προλαβαίνουμε. Είμαι στον χώρο της πράσινης ενέργειας από το 2009, με θεσμική θέση από το 2012, όμως αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει άκριτα να υπερθεματίζω σε κάθε μέτρο που λαμβάνεται «για το καλό του περιβάλλοντος».

Κάποια στιγμή είναι ανάγκη να αναρωτηθούμε: Τι αξίζει περισσότερο; Οι στόχοι των ΑΠΕ ή οι ζωές των ανθρώπων; Γιατί όλες αυτές οι αποφάσεις λαμβάνονται για να ζήσουν καλύτερα οι άνθρωποι σήμερα και στο μέλλον. Αν καταλήξουν τα μέτρα να μας οδηγήσουν σε χειρότερη ποιότητα ζωής, λιγότερα διαθέσιμα σπίτια, ακριβότερο κόστος διαβίωσης και αδυναμία παραγωγής, τότε προσωπικά προτείνω να δούμε το θέμα πάλι από την αρχή και να φροντίσουμε να βρούμε μία νέα ισορροπία.

Αν δεν τη βρούμε εμείς αυτήν την ισορροπία, θα τη βρει η φύση, που απεχθάνεται το κενό (και τις υπερβολές)…

Εσύ τι γνώμη έχεις;

Και μην ξεχνάς: Μαζί είμαστε πιο δυνατοί!

Ηλίας

*Ο Ηλίας Π. Παπαγεωργιάδης διευθύνει τον όμιλο εταιρειών MORE, στην Ελλάδα είναι επενδυτής και αναλυτής της αγοράς ακινήτων και ταυτόχρονα συμβουλεύει 300+ επενδυτές και μικρομεσαίους επιχειρηματίες στην Ελλάδα, την Κύπρο και τη Ρουμανία.